Tegen een auto opgelopen?

Vers van de universiteit ontvang ik mijn eerste patiënt op de polikliniek voor drugsverslaafden. Een verpleegkundige duwt hem, Ricardo, naar binnen: ‘Zo, vertel deze dokter maar wat er aan de hand is.’ Aan zijn ogen zie ik dat Ricardo dat niet van plan is. ‘Tegen een auto opgelopen’, zegt hij en wijst naar zijn bovenbeen. Als ik vraag of ik de plek mag zien, roept hij: ‘Je denkt toch zeker niet dat ik me voor een vrouw ga uitkleden.’ En hij loopt woedend de spreekkamer uit. Enkele dagen later bekent hij dat hij een spuitabces in zijn lies heeft. Met enige moeite haal ik hem over zich te laten behandelen.

Elk consult met Ricardo is een strijd. Hij probeert me zover te krijgen dat ik boos word en de behandeling beëindig. Ik vecht tegen mijn neiging dat ook te doen. Hij veroorzaakt opstootjes in de wachtkamer, komt dronken op het spreekuur en gaat eindeloos discussies aan over de methadonbehandeling omdat deze zijn gezondheid zou ondermijnen. Ondertussen gebruikt hij grote hoeveelheden heroïne, cocaïne en alcohol. Hij woont op een zinkend bootje en gaat er door slechte voeding en hygiëne steeds belabberder uitzien.

Op een dag loopt hij mank de spreekkamer in. Ik kan het niet laten en zeg plagend: ‘Zeker tegen een auto opgelopen?’ Ricardo grijnst even en bekent zich zorgen te maken over zijn gezondheid. Hij ontbloot zonder morren zijn gezwollen benen. Ik mag zelfs bloed afnemen. Helaas heb ik slecht nieuws: Ricardo heeft hepatitis C en zijn leverfuncties zijn bedroevend. Hij werkt mee aan een verwijzing naar de leverspecialist. Zover komt het echter niet. Ricardo wordt vlak buiten de polikliniek gearresteerd in verband met drugshandel.

Weken later krijg ik een kerstkaartje uit de gevangenis: ‘Beste Doc. Bedankt voor je goede en oprechte zorg. Weet dat je werk wordt gewaardeerd en zeer wordt geapprecieerd. Met mij gaat het wel beter. Ik ben nu 62 kilo en zit op 12 tabletten. Ik kom in februari vrij. Veel brasa, lobie & respeki. Ricardo’.

Er is inmiddels een halfjaar verstreken en ik heb Ricardo niet meer gezien. Via via heeft hij laten weten dat hij nooit meer iets met ‘de hulpverlening’ te maken wil hebben. Ik denk nog regelmatig na over mijn onvermogen grip te krijgen op zijn zwakke vlees. Misschien is dat wel niet mogelijk zonder een bepaalde vorm van dwang. 

Amsterdam