Schuldgevoel

In de rubriek ‘Veldwerk’ van huisarts Maarten Cox las ik in zijn

column ‘Schuldgevoel’

over een patiënt met hypertensieve encefalopathie (MC 34/2002: 1186). Cox maakte zichzelf het verwijt dat hij de laatste jaren bij hem vergeten was de tensie te meten.

In mijn 34-jarige huisartsenpraktijk was ik ook huisarts in een bejaardenhuis, waar ik ongeveer 200 bejaarden als patiënt had. Zeer veel bejaarden, meest vrouwen, hadden een tensie van 220-210/

110-120, zonder klachten. De meesten wilden absoluut geen antihypertensiva gebruiken, omdat die middelen toen zulke nare bijwerkingen gaven. Het middel was vaak erger dan de kwaal. Toch kregen deze mensen beslist niet frequenter een hemiplegie, tia of decompensatio cordis dan de bejaarden met een normale tensie. Kennelijk was hun gehele circulatie op die hoge bloeddruk ingesteld. Een 82-jarige vrouw met een tensie van 240/140 vertelde mij dat zij al meer dan veertig jaar een hypertensie had en dat internisten er nooit in waren geslaagd deze ingesteld te krijgen.

Op dat moment wilde ik het natuurlijk ook eens proberen en schreef haar het toen pas uitgekomen middel Leron voor. Binnen drie dagen had zij een tensie van 130/80, maar werd ik aan haar bed geroepen omdat zij zich doodziek, vreselijk duizelig en slaperig voelde. Zij gaf mij de pillen terug en ik moest beloven haar nooit meer een antihypertensivum voor te schrijven. Wel mocht ik bij haar regelmatig de tensie meten. Die klom klachtenloos, langzaam op van 240/140 naar 270/170, tot zij op haar 97ste een embolie in haar linkeronderbeen kreeg en dit het begin was van het einde.

Zelf had ik altijd de indruk,

ik heb helaas geen statistiek bijgehouden, dat toename van de tensie in een kort tijdsbestek, bijvoorbeeld binnen drie maanden à een halfjaar, voor de behandelend arts een waarschuwing moet zijn dat er ‘iets’ dreigt. Aan Cox’s slotzin ‘Gij zult altijd tensie meten’, zou ik willen toevoegen:

 ‘Trek niet te snel conclusies en breng de patiënt niet onnodig in een paniektoestand.’

Utrecht, september 2002
H.P.J.A. Maas, oud-huisarts