Samen slapen niet veilig

Wat mij opviel in het artikel ‘Samen slapen niet veilig’ (MC 39/2006: 1538) was het ontbreken van enige definitie van het verschijnsel wiegendood. De negatieve incidentie in Nederland staat of valt met het hanteren van de juiste formulering van wat men nu feitelijk verstaat onder wiegendood. Naarmate meer verklaringen worden gevonden voor het plotseling overlijden van (ogenschijnlijk) gezonde zuigelingen, neemt de doodsoorzaak wiegendood omgekeerd evenredig af. Het totaalaantal sterfgevallen van zuigelingen wordt hierdoor nauwelijks beïnvloed; er treedt simpelweg een verschuiving op van onbekende doodsoorzaak naar medisch verklaarbare doodsoorzaak. Aangezien niet elk geval van wiegendood/sudden-infant-death syndrome (SIDS) volgens dezelfde criteria wordt beoordeeld, is het uitermate moeilijk de incidentie hiervan nauwkeurig op te geven.

Advies geven over de mogelijke gevaren van het samen slapen met de baby is een goed streven, maar het is onjuist om hieraan de term wiegendood te koppelen; dit schept alleen maar verwarring bij het interpreteren van (de toch al ‘vervuilde’) statistische gegevens hierover. Het hanteren van een goede en vooral eensluidende definitie van wiegendood is daarbij een belangrijke eerste stap.

De baby die door een tijdens de zwangerschap rokende moeder te weinig receptoren in de hersenen krijgt aan­gelegd (deze prikkelen bij een apneu het ademhalingscentrum in de medulla oblongata) en sterft ten gevolge van een apneu, overlijdt dus niet aan het wiegendoodsyndroom, maar aan een aanlegstoornis die valt terug te voeren op het rookgedrag van de moeder. In de jaren negentig viel deze statistiek (van genoemde receptoraanlegstoornis door rokende moeder) echter nog wel onder het SIDS, omdat men van deze etiologie niet op de hoogte was en ook bij pathologisch-anatomisch onderzoek niet actief naar deze correlatie zocht. Heel logisch dat het aantal gevallen van wiegendood ook in de toekomst nog significant zal afnemen naarmate men de doodsoorzaak van ogenschijnlijk gezonde zuigelingen meer medisch zal kunnen verklaren.

Amsterdam, oktober 2006

Jan Verbiest, arts