Onlinetherapie effectief tegen vermoeidheid na kanker

Kankergerelateerde chronische vermoeidheid (chronic cancer-related fatigue; CCRF) wordt door patiënten ervaren als beperkend, onaangenaam en beangstigend en kan leiden tot minder welbevinden. Eén op de vier patiënten heeft er na succesvolle behandeling van de ziekte last van.

Onlinebehandelingen kunnen uitkomst bieden, zo blijkt uit onderzoek van Fieke Bruggeman-Everts, verbonden aan het Helen Dowling Instituut (HDI), die promoveeerde aan de Universiteit Twente.  

Zij onderzocht twee interventies. Ten eerste een op afstand begeleid bewegingsprogramma gericht op het beter leren doseren van energie om zo vermoeidheid te verminderen (ambulant activity feedback; AAF). Deze behandeling duurde negen weken, werd begeleid door een fysiotherapeut en was gericht op de gedragsmatige aspecten van CCRF. De patiënt droeg een bewegingsmeter op de heup en kon zijn bewegingspatroon inzien op een bijgeleverde smartphone. Daarop ontving hij of zij ieder uur persoonlijke feedback over het al dan niet aanpassen van het beweeg- en rustgedrag.  

De tweede interventie was een online aangeboden vorm van cognitieve therapie, gericht op het bewust worden van automatische reacties die de vermoeidheid versterken (eMBCT: online mindfulness-based cognitive therapy). Ook deze therapie duurde negen weken en werd begeleid door een psycholoog. Via een onlineomgeving konden patiënten oefeningen, opdrachten en informatie downloaden gericht op de psychologische aspecten van CCRF. Deelnemers werd bijvoorbeeld gevraagd om mindfulnessoefeningen te doen onder audiobegeleiding en hun ervaringen op te schrijven bij het doen van de oefeningen. De psycholoog gaf wekelijks feedback op deze berichten.    

Beide behandelingen vergeleek Bruggeman-Everts met een minimale behandeling waarbij mensen via e-mail informatie over vermoeidheid en kanker ontvingen. Uit haar onderzoek blijkt dat beide online-interventies effectief zijn in het verminderen van vermoeidheid na kanker, meer dan de minimale behandeling. Haar onderzoek laat bovendien zien dat deelname aan de behandelingen het gevoel van controle over de vermoeidheidsklachten verhoogt en dat dit uiteindelijk tot minder vermoeidheid leidt. 

Het HDI heeft inmiddels een nieuwe verbeterde versie uitgebracht van de bestaande onlinebehandeling. Deze behandeling is beschikbaar via www.mindermoebijkanker.nl. 

Fieke Bruggeman – Everts, Evaluation of two different Webbased interventions for chronic cancer-related fatigue Online Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Ambulant Activity Feedback, proefschrift UT, 11 januari