KNMG wil het beste van twee stelsels

In de afgelopen dagen discussieerden de informatiepartners over hervorming van het zorgstelsel. Tegen de tijd dat u dit leest, is het strategisch document voor de kabinetsformatie waarschijnlijk beschikbaar. Hiermee wordt de discussie met de Tweede Kamer en de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld opnieuw gevoed. Als voorzitter van de Federatie KNMG doe ik graag een duit in het zakje.

De keuzes die nu voorliggen, gaan in feite over het garanderen van tijdige beschikbaarheid van noodzakelijke zorg voor alle Nederlanders. De KNMG heeft voorstellen bij politieke partijen neergelegd, waarbij wordt gekozen voor het beste uit de huidige twee stelsels. Uit de particuliere verzekering wordt de nominale premie overgenomen. Uit de ziekenfondsverzekering komen de acceptatieplicht en verzekeringsplicht. Het invoeren van acceptatieplicht voor verzekeraars is van groot belang, omdat in de toekomst de mogelijkheden om risicoselectie toe te passen steeds groter worden, onder andere vanwege de snelle ontwikkelingen in de gendiagnostiek. Het invoeren van verzekeringsplicht voor verzekerden is belangrijk, omdat dit een waarborg vormt voor solidariteit tussen verzekerden in het nieuwe stelsel. De essentie van solidariteit is immers dat je bereid bent om mee te betalen aan zorg, die je zelf niet direct nodig hebt.

Bij een zorgstelsel gebaseerd op behoeftesturing past een nominale premie. Financiering van ziektekosten vindt plaats op basis van de werkelijke zorgbehoeften en niet als percentage van het inkomen. Iedere zorgverzekeraar berekent in principe een kostendekkende premie voor zijn eigen verzekerden. Dit biedt ook de beste garantie voor een structurele oplossing van de wachtlijsten. Als uiterste consequentie dient dan de landelijke budgettering te worden opgeheven. Doelmatige zorgverlening en -consumptie blijven echter van groot belang. Zo wordt de solidariteit tussen mensen met hoge en lage inkomens (inkomenssolidariteit) en tussen gezonden en zieken (risicosolidariteit) betaalbaar gehouden.

Met het oog op een gezonde zuinigheid zijn er twee alternatieven voor budgettering, namelijk eigen betalingen en managed care. Bij managed care tracht de zorgverzekeraar middels contractering het gedrag van zorgaanbieders te sturen. Onderzocht moet worden welke vormen van managed care medisch-ethisch en arbeidsvoorwaardelijk acceptabel zijn. Op korte termijn lijkt het vooral de moeite waard om naar de juiste vormen voor substantiële eigen betalingen te zoeken. Deze leiden immers niet alleen tot doelmatigheid, maar ook tot een vergroting van de verantwoordelijkheid en het kostenbewustzijn van patiënten. Vooralsnog zie ik het meest in een vrijwillig eigen risico, omdat verplichte eigen bijdragen vooral zieke mensen treffen.

Aan een nominale premie en aan eigen risico kleeft het bezwaar dat mensen uit de laagste inkomensgroepen, die vaak al een slechtere gezondheid hebben, hiervan de dupe kunnen worden.

Echter, deze groep is te klein om hierop het gehele nieuwe stelsel te baseren. Om deze groep tegemoet te treden ziet de Federatie KNMG financiële compensatie voor hen als een randvoorwaarde bij de invoering van een nominale premie. Technisch kan dit via belastingteruggave. Voor het toekennen van een eigen risico, waarvoor een verzekerde premiekorting kan krijgen, kan een inkomenstoets worden afgelegd. Een eigen risico van bijvoorbeeld

1.000,- is dan alleen weggelegd voor de hogere inkomens. Dit is mijns inziens te verkiezen boven het volledig afzien van alle vormen van eigen betalingen en het sterk afhankelijk blijven van budgettering.

Kortom: ook u als arts daag ik uit om te kiezen:

l de kwaal van de rigiditeit van de landelijke budgettering structureel aanpakken en akkoord gaan met het invoeren van een eigen risico en onderzoek doen naar bepaalde vormen van managed care, of 

l handhaving van de huidige landelijke budgettering en daardoor pleisters op de wonden blijven plakken.

Op basis van 15 jaar ervaring, kies ik voor het eerste. Uw reacties zijn welkom op het discussieplatform van de website van de Federatie KNMG: www.knmg.nl