Icoonstatus speelt AWBZ parten

In enkele jaren heeft de Erasmusbrug zich ontwikkeld tot icoon van de Rotterdamse en misschien wel de Nederlandse architectuur. Niet meer weg te denken uit reisgidsen en ansichtkaarten voor buitenlandse toeristen. Is de Erasmusbrug perfect? Verre van dat.

In het begin klapperde de bekabeling bij harde wind en kon dit alleen met veel technisch vernuft worden verholpen. Deze winter moest de brug zelfs een dag dicht wegens ijsaanslag in de top. Toch houden we van deze brug en doen we alle technische aanpassingen die nodig zijn om de markante vorm overeind te houden.

Wiebelen
Eens was de AWBZ een icoon van de Nederlandse verzorgingsstaat. We hadden het toch maar mooi geregeld in Nederland; de zorg voor onze bejaarden (die heetten toen nog zo) en gehandicapten. Inmiddels is de Nederlandse verzorgingsstaat omgebouwd. De WAO is vervangen door de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen); de Ziekenfondswet is vervangen door de Zorgverzekeringswet; en voor financiering van maatschappelijke ondersteuning is de WMO gekomen.

Terwijl om haar heen de wetgeving van de verzorgingsstaat is vervangen, is de AWBZ wiebelend overeind gebleven. Sleutelen aan de architectuur van een icoon is blijkbaar ook een doodzonde als het om wetgeving gaat. Ouderdom komt met gebreken, maar het leven van de AWBZ wordt eindeloos gerekt met steeds complexere technische ingrepen: opdelen van de zorg in functies, invoering van zorgzwaartepakketten, indicatiestelling op de schop, enzovoort.

Vermolmd
Voor alle gebreken van de AWBZ wordt, net als voor alle gebreken van de Erasmusbrug, een technische oplossing gezocht: de architectuur moet onaangetast blijven! Echter, de Erasmusbrug past in deze moderne tijd. De AWBZ daarentegen is een anachronisme in de veranderde verzorgingsstaat, afkomstig uit vervlogen tijden van instellingszorg.

Op verzoek van de Tweede Kamer heeft staatssecretaris Jet Bussemaker deze week haar visie op de toekomst van de AWBZ uiteengezet. Allemaal technische oplossingen ter bescherming van het van buiten blinkende, maar van binnen vermolmde icoon dat de AWBZ is. De toekomstige architectuur van financiering van de zorg voor ouderen en gehandicapten blijft door de staatsecretaris onbesproken.

Breek met het verleden
Wat mijns inziens nodig is, is een radicale breuk met het verleden. Dat wil zeggen overheveling van de ouderenzorg van de AWBZ naar de zorgverzekeringswet. Uitvoering van de financiering van de zorg voor ernstig verstandelijk gehandicapten door de nationale overheid. Uitvoering van de AWBZ door zorgverzekeraars voor eigen verzekerden is een belangrijke stap in de goede richting. Ik hoop dat de politiek met het verleden durft te breken, want verouderde architectuur hoort in een museum en past niet in een modern zorgstelsel.

Michiel Wesseling, beleidsmedewerker KNMG
Correspondentieadres: m.wesseling@fed.knmg.nl