Dubbel

‘Ik kon niet geloven dat deze enorm positieve en gemotiveerde patiënt het niet had gered.’ Deze zin uit het stukje van Sjoerd Steendijk in de kankerspecial (MC 35/2009: 1454: Dubbel) raakte me. Het drong ineens tot me door hoeveel artsen denken dat positief zijn, goed is tegen kanker.

Ik ben kortgeleden behandeld aan kanker. Het is gelukt de behandeling psychisch goed te doorstaan. Maar toch, hoe bewust ik het me daarvoor ook was, de boodschap dat het leven onvoorspelbaar, oncontroleerbaar en kwetsbaar is, komt goed aan als je zelf ziek wordt. En dat maakt me regelmatig angstig en verdrietig.

Nou kan ik daar meestal wel tegen. Maar er zijn periodes dat ik veel klachten heb, of me er erg bewust van ben wat ik zou denken als ik over een patiënt zou lezen ‘de prognose is slecht’. Dan duurt mijn verdriet langer. En dan ben ik vaak bezorgd over de invloed van mijn emoties op mijn immuunsysteem en daarmee op mijn ziekte.

Toen ik deze zorgen besprak met collega’s vond iedereen dat dát de bedoeling toch niet kon zijn. Er was er maar ééntje die zei: ‘wat een onzin’.

Ik heb het maar eens nagekeken. Er is niet of nauwelijks bewijs voor invloed van het omgaan met stress op het ontstaan of beloop van kanker. Het is dus kwakdenken, dat wij ons hebben eigengemaakt.

Natuurlijk, ook ik ben liever blij. Ook ik zie het liefst positieve, gemotiveerde en vooral levende patiënten. En als de patiënt van Sjoerd gelukkig blijft door vast te houden aan de illusie van maakbaarheid, lijkt me dat niet per se verkeerd.

Maar ook, juist, de ongelukkige patiënten verdienen rust en troost. Dus als ik nog eens verdrietig ben, of een enorm negatieve en gedemotiveerde patiënt tegenover me krijg, weet ik wel wat ik zal zeggen. Wát een onzin.

Amsterdam, september 2009

Charlotte Hofstee, huisarts, recentelijk behandeld aan een ovariumcarcinoom stadium 4

Charlotte Hofstee verwijst graag naar het artikel 'Omgaan met stress' op de site van het rivm.