Bias in gesponsorde tijdschriften

Medische tijdschriften die voor hun inkomsten volledig afhankelijk zijn van advertenties, schetsen een positiever beeld van nieuwe medicijnen dan tijdschriften die betaald worden uit de verkoop van abonnementen. Dat blijkt uit een Duitse studie verschenen in Canadian Medical Association Journal.

Uit onderzoek naar financieel-economische tijdschriften bleek enige jaren geleden dat deze bladen vaker aandelen aanbevelen van bedrijven die veelvuldig adverteren in de tijdschriften. Annette Becker en collega’s zochten uit of een dergelijk verband ook in medische tijdschriften voorkomt. Zij bekeken of er een relatie is tussen advertenties in medische tijdschriften en de aanbevelingen over medicijnen in de artikelen in deze bladen. Daarbij maakten zij onderscheid tussen bladen die volledig worden bekostigd uit de verkoop van advertenties en bladen die worden gefinancierd door de verkoop van abonnementen.

Voor het onderzoek doorzochten zij alle in 2007 uitgebrachte nummers van 11 Duitse medische bladen voor (huis)artsen. Specifiek werd gezocht naar reclames voor negen medicijnen of medicijngroepen die op dat moment veelvuldig werden gepromoot en naar artikelen waarin deze medicijnen werden genoemd. Vervolgens werd op een schaal van -2 tot +2 gescoord hoe negatief of positief de berichtgeving over de medicijnen was en ging men na of er een verband was tussen de berichtgeving en de inkomstenbron van het tijdschrift.

In de gesponsorde tijdschriften stonden 592 medicijnadvertenties en 256 artikelen waarin deze medicijnen werden genoemd. In de niet-gratis tijdschriften werd geen enkele advertentie gevonden en stonden 34 artikelen met aanbevelingen over het gebruik van de middelen. De artikelen in de gratis tijdschriften waren bijna zonder uitzondering positief over de medicijnen terwijl de artikelen in tijdschriften betaald uit de verkoop van abonnementen juist vaak een terughoudende boodschap hadden over het gebruik van de medicijnen.

Een Canadees onderzoek suggereert dat artsen beseffen dat gratis tijdschriften geen betrouwbare bron van informatie zijn, schrijven Becker en collega’s. Maar uit hetzelfde onderzoek bleek dat meer dan de helft van de artsen recentelijk gratis tijdschriften als informatiebron had gebruikt. Artsen moeten zich bewust zijn van deze bias in medische tijdschriften, concluderen Becker en collega’s.

Alleen bewustwording van dit probleem onder artsen is echter onvoldoende, schrijft Aaron Kesselheim in een commentaar op de studie. Hij vindt dat de gratis tijdschriften concurrentie moeten krijgen van makkelijk leesbare tijdschriften die objectieve informatie geven over de meest recente medische ontwikkelingen. Als deze bladen niet afhankelijk zijn van advertenties van de farmaceutische industrie maar bijvoorbeeld bekostigd worden met overheidsgeld, zou dit het rationeel voorschrijven van medicijnen verbeteren, stelt Kesselheim.

CMAJ 2011. doi: artikel 10.1503/cmaj.100951 en commentaar 10.1503/dmaj.110156

Twan van Venrooij

Lees verder:

• 'Medische tijdschriften moeten farma inruilen voor Volvo'
• Medisch publiceren op het internet
• Rubriek MediSein
• Overig nieuws