Een cup maakt meer kapot dan je lief is
9 reacties
Mevrouw V, 24 jaar, meldt bij onze huisartsenpraktijk dat ze haar T-Safe koperspiraal heeft verloren bij het legen van een menstruatiecup. Ze heeft er zelfs een foto van gemaakt, die inderdaad de spiraal bevestigt. Deze spiraal zat vijf maanden in situ.
Zes weken na plaatsing was er een controle-echo verricht waarbij een normale positie van de spiraal te zien was. Mevrouw gebruikt cups voor het opvangen van menstruatiebloed. Ze was deze cyclus voor het eerst naar een grotere maat cup gegaan in verband met de ruimere hoeveelheid bloedverlies bij de menstruaties. Bij het legen van de cup in de gootsteen zag zij wat glinsteren in het stolsel en kon nog net voorkomen dat het stolsel door de gootsteen spoelde. Bij het bevoelen ervan kwam ze erachter dat de spiraal erin zat. Ze had niks van de expulsie bemerkt.
De anticonceptierevolutie ligt alweer heel wat jaren achter ons, maar de laatste jaren is er ook een (stille) revolutie ontstaan in het gebruik van nieuwe menstruatiematerialen. Naast het bekende maandverband en de tampons, wordt er steeds meer gebruikgemaakt van een siliconen of rubberen menstruatiecup. Met name onder jongeren is deze relatief nieuwe methode voor het opvangen van menstruatiebloed populair. De populariteit zit in het lang kunnen laten zitten (tot twaalf uur) en het hergebruik van het product, waarbij milieu- en financiële aspecten (10-25 euro/cup) een rol spelen. De cup wordt samengevouwen vaginaal ingebracht, waarbij het zichzelf ontplooit en blijft hangen. Er ontstaat hierbij een licht vacuüm, waardoor er ook geen lekkage van bloed langs de cup plaatsvindt. Het cupje vangt het menstruatiebloed op en wordt na maximaal twaalf uur verwijderd en schoongespoeld. Bij het verwijderen dient eerst het ontstane vacuüm opgeheven te worden, door een vinger aan de zijkant van de cup te plaatsen of in de punt van de cup te knijpen.
Het nadeel, dat in Nederland mogelijk nog onderbelicht is, is dat bij het verwijderen van de cup er een mogelijkheid bestaat dat de anticonceptiespiraal wordt meegetrokken. Dit kan gebeuren doordat de draadjes van het spiraal direct of indirect worden vastgepakt of doordat de cup eruit wordt getrokken zonder eerst het vacuüm op te heffen. Deze spiraalexpulsie wordt soms door vrouwen opgemerkt, maar zeker niet altijd. Met name dit laatste geeft (logischerwijs) een hoog zwangerschapsrisico. Er is geen reden om aan te nemen dat dit expulsierisico afhangt van het type spiraal. Mogelijk wordt de vaginale cup wel frequenter gebruikt bij koperspiralen, in verband met het ruimere bloedverlies.
Het verlies van de spiraal bij cupgebruikers is internationaal niet onopgemerkt gebleven. Er zijn al enkele publicaties hierover verschenen, die een expulsie vermelden bij tot 17 procent van de cupgebruikers in de eerste twee jaar van spiraalgebruik (versus 5% van de niet-cupgebruikers, odds ratio 3,81 [95% CI 2,45-5,92]).1-3
Huisartsen, gynaecologen en verloskundigen zouden op de hoogte moeten zijn van dit reële risico en actief het gebruik van menstruatiecups ontmoedigen bij gelijktijdig gebruik van een anticonceptiespiraal. Deze waarschuwing dient ook op de bijsluiter van de cups te komen. Titus Health Care (distributeur van onder andere de T-Safe-spiraal) heeft de waarschuwing al op de site vermeld. Onze patiënt gaat nadenken of ze gehechter is aan de cups of aan de spiraal.
Marja-Liisa Hendriks
Voetnoten
1. Long, Jill MD, MPH, MHS; Schreiber, Courtney MD, MPH; Creinin, Mitchell D. MD; Kaneshiro, Bliss MD, MPH; Nanda, Kavita MD, MPH; Blithe, Diana PhD Menstrual Cup Use and Intrauterine Device Expulsion in a Copper Intrauterine Device Contraceptive Efficacy Trial [OP01-1B], Obstetrics & Gynecology: May 2020 - Volume 135 - Issue - p 1S doi: 10.1097/01.AOG.0000662872.89062.83
2. Seale R, Powers L, Guiahi M, Coleman-Minahan K. Unintentional IUD expulsion with concomitant menstrual cup use: a case series. Contraception. 2019 Jul;100(1):85-87. doi: 10.1016/j.contraception.2019.03.047. Epub 2019 Apr 11. PMID: 30981842.
3. Schnyer AN, Jensen JT, Edelman A, Han L. Do menstrual cups increase risk of IUD expulsion? A survey of self-reported IUD and menstrual hygiene product use in the United States. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2019 Oct;24(5):368-372. doi: 10.1080/13625187.2019.1643836. Epub 2019 Jul 23. PMID: 31335218.
Gynaecoloog, Amsterdam
Gunilla Kleiverda: Een beetje erg late reactie, maar een alternatief van afraden van de menstruatiecup kan zijn om na afloop van de menstruatie zelf met de vinger te voelen of draadjes nog te voelen zijn?
C.G.H.M. Kooiman
Anesthesioloog
Wat een vreemde titel voor dit artikel
I.H. Souwer
Huisarts, Middelie
De auteur is Dr. M.L. Hendriks, kaderhuisarts urogynaecologie i.o
I. Kranenburg
Huisarts, Amsterdam
In mijn praktijk is het in het afgelopen jaar twee keer gebeurd dat patiëntes op deze manier het IUD verloren.
E. Brand-Piek
Huisarts
Misschien ook goed om de voordelen van menstruatie cups te belichten.
De kilo’s afval aan katoen en plastic die maandverband en tampons met zich meebrengen met alle gevolgen voor onze planeet en dus onszelf! Klimaatverandering is de grootste bedrei...ging voor de volksgezondheid.
Ook financieel zijn menstruatie cups interessant inderdaad. Voor mensen met een klein budget zijn menstruatie producten een flinke aanslag op het weekbudget.
Maar ook de verstoring van het vaginale milieu door tampons doordat alle nuttige vocht in de vagina ook wordt opgeslurpt. Alle huidirritatie ten gevolgen van broeierig plastic maandverband.
Misschien moeten we wennen aan de menstruatie cup. In onze praktijk vragen we actief naar het gebruik ervan bij plaatsing van een anticonceptie spiraal. We waarschuwen voor expulsie, geven instructie over opheffen van het vacuüm. Ook knippen we enkele weken na plaatsing de touwtjes korter om tractie hieraan te voorkomen.
Laten we denken in oplossingen in plaats van het afschieten van ontwikkelingen.
I.E. Ullmann
Huisarts, Oosterbeek
Goede aanvulling! Voor vrouwen met een hormoonspiraal die niet zwaar menstrueren, is wasbaar menstruatie ondergoed ook een optie. Ze bestaan in allerlei varianten, geven geen irritatie en werken goed.
[Reactie gewijzigd door Hövell tot Westervlier - Ullmann, Isabel van op 28-08-2022 08:02]
J.M. van der Weerd-van der Leun
Huisarts
Hier sluit ik me volledig bij aan.
Op zich goed artikel en vrouwen moeten op dit risico gewezen worden, alleen de kop dekt de lading niet.(maar nodigt misschien wel beter aan tot lezen).
Cup heeft zeker voordelen tov maandverband/tampons.
Ik ben... te vroeg geboren(nu 60). Anders had ik hem zeker geprobeerd.
Uw beleid bij plaatsen spiraal verdient navolging.
L.M. Reidinga-Saenen
Intensivist
Ik sluit me volledig bij u aan .
Dank
K.W.M Delft
Gynaecoloog
Bedankt dr Brands, voor de goede tips en adviezen voor (jonge) vrouwen die graag duurzaam gebruik willen maken van een menstruatie cup.