Meer over Praktijkperikel

De waarnemend huisarts, die meerdere spiraaltjes per week plaatst en daarin dus zeer bekwaam is, heeft onlangs voor het eerst een Levosert-spiraal geplaatst.

Glimlachend zit ze tegenover mij. Hoewel onze communicatie door een taalbarrière stroef verloopt, spreken haar ogen boekdelen. Ze is blij dat ze hier nu bij mij is. Ik ga bij haar een koperspiraal zetten, iets waar ze met haar drukke leven met vier kleine kinderen erg naar uitkijkt.

Op vrijdagavond wordt de huisartsenpost gebeld over een 90-plus buitenlander die Nederlands noch Engels spreekt. De enige contactpersoon is een taalgenoot, 75 kilometer verderop. Woensdag heeft de huisarts covid vastgesteld, met als advies paracetamol en uitzieken.

De eerstvolgende patiënt die ik moest ophalen uit de wachtkamer was een man met buikklachten. In de anamnese die de assistente telefonisch al had afgenomen zag ik in eerste instantie geen aanwijzing die al een diagnose deed vermoeden. Patiënt gebruikte medicatie voor de bloeddruk. Gaarne beoordeling wegens ongerustheid.

Vol verwondering word ik wakker. Is het werkelijk 2023? Na een drukke nachtdienst op de Spoedpost Enschede tijdens oud en nieuw, glijdt de nacht, na een paar uur slaap in de morgen, aan mij voorbij.

Het is me de afgelopen tijd door veel geneeskundestudenten en artsen verzekerd: ik zou twee slaperige maanden tegemoetgaan. Ik heb er namelijk voor gekozen om twee maanden van mijn ellendig lange wachttijd in te vullen met een nieuw initiatief van het Radboudumc: het precoschap generalistische zorg.

De hulpvraag van de vrouw is duidelijk: 'Kan ik een verwijzing krijgen voor de dermatoloog?' De jeuk maakt haar gek, zegt ze. Plakkaten op haar armen, op haar coeur ook. Een urticarieel huidbeeld met de zon als oorzaak. 'Zo kan ik toch niet op vakantie dokter?'

Ik leg de telefoon neer. Zucht. Net een gesprek gehad met mevrouw P., een oudere dame die ik al langer ken vanuit het voormalig Slotervaart­ziekenhuis.

Na twee maanden wachttijd heeft mijn patiënt, een jongeman van 23 jaar wiens leven tot stilstand is gekomen vanwege aanhoudende klachten na een covid-19-infectie, een afspraak op de longcovidpoli. Waarschijnlijk (als je het wil geloven) omdat patiënten die naar deze polikliniek verwezen worden kampen met energetische problematiek, biedt de polikliniek het eerste consult bij de longarts via videoverbinding aan.

2021. De nacht van eerste op tweede kerstdag: een oudere man met gevorderde dementie, dwalend op straat in verwarde toestand, werd met de ambulance op onze SEH gebracht voor de geriatrie, waarvoor ik als klinisch ­geriater achterwacht had; patiënt wilde alweer weg.

Een diepe zucht. VGZ vergoedt per 1 januari 2023 alleen nog maar Levosert-spiralen. Die zijn 16 cent goedkoper dan Mirena. Het gerucht ging al een tijdje en het blijkt dus waar te zijn. Mijn twintig jaar ervaring met het inbrengen van Mirena-spiralen is met een administratieve handeling waardeloos geworden. En dat geldt niet alleen voor mij. De meeste huisartsen zijn nog niet bijgeschoold als het gaat om Levosert-spiralen.

Het waren de laatste donkere dagen voor Kerstmis. Koud was het, donker, en er waaiden flarden regen in mijn gezicht. Een visite bij: laten we hem maar Henkie Manuradja noemen, ruim 65 jaar oud. Henk was al geruime tijd ziek. Hij klaagde bijna nooit, maar de laatste twee weken ging hij hard achteruit.

Op ziekenbezoek bij een vriend van ons, 83 jaar. Hij kampt de laatste jaren met een depressie en angststoornis. In zijn voorgeschiedenis een kampverleden. Hij wordt behandeld in een academische ggz-instelling. Vele behandelaren gehad, maar nu heeft hij een psycholoog die hij vertrouwt en die hem heeft toegezegd dat zij zijn vaste behandelaar zal blijven, zolang als nodig. Regelmatig heeft hij daarnaast contact met (wisselende) psychiaters, de laatste toont zich betrokken en begeleidt hem wat betreft de medicatie.

Het is niet bekend of hij nog enig teken van leven gaf toen hij gevonden werd. Bewoog hij nu net nog? Ik weet het niet, zegt de man die hem vond.

Dienst op de post, eerst van 8 tot 16.15 uur op de praktijk gewerkt, daarna op de post van 17 tot 23 uur. Dus veertien uur werken op een dag… waar mag dat nog?

‘Tot bóven de enkel?’ Geschokt kijkt de man tegenover mij me aan. Zijn mondkapje, met het logo van zijn favoriete voetbalclub, zakt van verbazing nóg iets verder onder zijn neus.

De laatste weken voor mijn échte vuurdoop in de klinische wereld, de start van mijn coschappen, waren aangebroken. Vol goede moed had ik allemaal plannen gemaakt om de periode voor ik die witte jas aan zou gaan trekken in te vullen met leuke activiteiten.

Bij een 84-jarige man begon in maart 2021 cognitieve achteruitgang na een TIA, met mogelijk epilepsie – met als enige symptoom het knipperen van de ogen. Hierop werd gestart met valproïnezuur.

Het blijft mij, ook deze weken, verbazen waarom het in een modern land als het onze toch zo lastig blijkt om een logische systematiek aan te brengen in de jaarlijkse griepcampagne. Het begint in de zomer al, met een zucht.

Waarom verbaast het ons niet meer als een succesvolle jonge klare de zojuist verkregen vaste plaats in de vakgroep toch afzegt? Inmiddels zijn we het gewend.

Hoewel ik het niet nodig vind in het middelpunt van de aandacht te staan, zeker niet op het werk, waardeerde ik het enorm dat mijn collega’s zich hadden uitgesloofd voor mijn verjaardag.

Absoluut een van de favoriete oudjes van onze praktijk is een hoogbejaard Indisch dametje. Als ik naar haar toe ga is het door de taalbarrière vrijwel onmogelijk om een goede anamnese af te nemen, maar met handen- en voetenwerk en af en toe telefoon van een familielid lukt het meestal toch om een idee te krijgen van hoe het gaat.

Toen ik kortgeleden Joris* (een arts in opleiding) moest superviseren, gaf hij schoorvoetend toe geïrriteerd te zijn geweest tijdens een intake die hij net had gedaan. Hij vroeg mij of dat wel mocht. Hij was uiterlijk en verbaal correct gebleven maar voelde van binnen boosheid omdat de patiënt in zijn ogen onduidelijk, eigenwijs en veeleisend was. Hij was bang dat de patiënt dit gemerkt had en dat hij daarom ‘niet professioneel’ was geweest. Ik vroeg hem: ‘Welke van de vijf geboden heeft de patiënt overtreden?’ Hij keek me wazig aan: ‘Vijf geboden? Welke zijn dat? Had ik die moeten kennen?’

Dingdong. Ik doe de voordeur open. ‘Goedemiddag’, zegt een opgewekte man van respectabele leeftijd. ‘Hallo’, zeg ik. ‘Kan ik u helpen?’ ‘Ik kom voor een keuring.’

De Nederlandse zorgverzekeraars pretenderen voor de beste zorg voor hun verzekerden te staan. In het kader van deze ‘beste zorg’ worden tal van dure geneesmiddelen die hun werkzaamheid hebben bewezen en in een groot aantal landen na registratie gewoon direct worden vergoed, in Nederland ‘in de sluis’ geplaatst.