Van wie is het levenseinde?

Een kwart van de huisartsen vindt dat alleen een ernstige, ongeneeslijke of terminale aandoening grond kan zijn voor het verlenen van hulp bij zelfdoding of euthanasie, zo bleek uit onderzoek van artsenfederatie KNMG. Deze huisartsen zijn strenger dan de euthanasiewet van hen verlangt. Volgens die wet moet er sprake zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden met een medische grondslag. Ook een opeenstapeling van ouderdomsklachten of een onbehandelbare psychiatrische aandoening kan dan voldoende zijn voor een gerechtvaardigd verzoek. Dat geldt ook voor beginnende dementie. 40 procent van de ondervraagde artsen blijkt hiervan niet op de hoogte. Eenzelfde percentage vindt ook dat beginnende dementie geen grond mág zijn voor euthanasie.

Tot slot is gebleken dat een kwart van de artsen graag tot het einde de regie wil houden over de stervenswens van de patiënt. Zelfs als de geraadpleegde SCEN-arts instemt met het euthanasieverzoek, wil een kwart van de behandelend artsen een andere keuze kunnen maken.

Het is tegen deze achtergrond dat de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde met het voorstel kwam voor een levenseindekliniek. Die kliniek moet soelaas bieden aan patiënten die elders bot vangen. Het voorstel heeft de NVVE veel kritiek opgeleverd. Ook van de KNMG. Volgens de KNMG wekt de levenseindekliniek ten onrechte de suggestie van een recht op euthanasie. Ook zijn er twijfels over de zorgvuldigheid. Doordat de kliniek alleen de dood als optie kent, ontstaat volgens de artsenfederatie een tunnelvisie.

In dit nummer van Medisch Contact zet Petra de Jong van de NVVE uiteen waarom de kliniek er volgens haar moet komen (Levenseindekliniek is noodzaak). De vereniging denkt jaarlijks duizend patiënten te kunnen helpen. En passant probeert De Jong enkele misverstanden over de kliniek uit de wereld te helpen.

In de hedendaagse praktijk zijn de patiënt met de stervenswens en de dokter tot elkaar veroordeeld. Maar terwijl de een steeds veeleisender wordt, groeit bij de ander de twijfel. Om niet te zeggen: de weerzin. Voor de korte termijn is een levenseindekliniek een mogelijke uitweg uit deze controverse. Zoals er abortusartsen zijn, zullen er straks misschien ook euthanasieartsen zijn. Wellicht omstreden, maar passend bij de Nederlandse praktijk. Voor de lange termijn zou het evenwel wenselijk zijn dat de samenleving een antwoord geeft op de vraag bij wie het beschikkingsrecht over het levenseinde nu eigenlijk berust.

Robert Crommentuyn, adjunct-hoofdredacteur

www.twitter.com/medischcontact