Penny foolish, pound wise
3 reactiesVolgens het Amerikaanse tijdschrift Fortune besteden kennisintensieve en innoverende branches zoals de computer- of de auto-industrie 10 tot 20 procent van hun jaarlijkse budget aan research en development. Over het geheel genomen geeft Nederland een kleine 2 procent van het bruto nationaal product uit aan onderzoek waarmee we flink achterblijven bij landen waar we ons graag mee vergelijken. Dramatisch zijn echter de cijfers voor de gezondheidszorg. Binnen deze grootste publieke tak in ons land wordt nog geen 0,2 procent van het budget besteed aan innovatie en doelmatigheidsonderzoek, dus tien keer minder dan het landelijk gemiddelde en vijftig keer minder dan andere innoverende sectoren.
Het geld dat in Nederland aan vernieuwend medisch en gezondheidszorgonderzoek wordt besteed, komt vrijwel exclusief vanuit het tamelijk krappe budget voor de medische faculteiten (die hiervan ook hun fundamentele onderzoek moeten financieren) en via grotendeels door het ministerie van VWS gefinancierde programma’s van ZonMw. Als bestuurslid van ZonMw zie ik al jarenlang de enorme hoeveelheid goede ideeën en voorstellen die worden ingediend door medici, onderzoekers, verpleegkundigen, gezondheidswetenschappers en anderen, die erop gericht zijn de gezondheidszorg te verbeteren of te vernieuwen, efficiënter te maken, of nog meer op de patiënt toe te snijden. Maar helaas is het VWS-budget hiervoor beperkt en de afgelopen jaren zelfs met circa 35 procent gekrompen, zodat talloze goede ideeën niet kunnen worden uitgevoerd. Tegelijkertijd besteedt de andere grote financier van de gezondheidszorg, de zorgverzekeraar, nagenoeg geen eurocent aan enig onderzoek dat de sector kan versterken of verbeteren, en zelfs niet aan onderzoek dat de gezondheidszorg substantieel goedkoper kan maken.
Zorgverzekeraars tonen zich hiermee wederom penny wise maar pound foolish. In zeer solide rapporten is immers vastgesteld dat elke investering van 1 euro in het verbeteren van de doelmatigheid een jaarlijkse structurele besparing van 3 euro oplevert. Bij programma’s zoals ‘Goed Gebruik Geneesmiddelen’ valt te verwachten dat de opbrengst nog hoger ligt. Het ‘Nationaal Programma Ouderenzorg’ heeft niet alleen een sterke kwaliteitsimpuls gegeven, maar tegelijkertijd binnen vijf jaar de volledige investering van 80 miljoen euro dubbel terugverdiend. Het is daarom onbegrijpelijk dat de zorgverzekeraars in Nederland zo extreem terughoudend zijn met investeringen in innovatie en doelmatigheid, behoudens het hier en daar steunen van tijdelijke hapsnapprojecten zonder enige impact en soms schijnbaar met vooral een marketinggedachte in het achterhoofd. In het nieuwe beleidsplan van ZonMw wordt er krachtig voor gepleit om een klein percentage van de zorgkosten te reserveren voor innovatie en doelmatigheidsonderzoek, waarbij ook zorgverzekeraars hun aandeel nemen.
Het zou de kwaliteit en efficiëntie van onze gezondheidszorg enorm ten goede komen als het positieve financiële resultaat van zorgverzekeraars niet alleen wordt gebruikt om hun balans te versterken of de premie met 2 of 3 euro per maand te verlagen, maar als ook een heel klein stukje daarvan wordt geïnvesteerd in een sterk en goed gestructureerd programma gericht op een robuuste en meer doelmatige gezondheidszorg. Aansluiting bij bestaande ZonMw-programma’s zoals ‘DoelmatigheidsOnderzoek’ of ‘Goed Gebruik Geneesmiddelen’ is daarbij een beproefde en eenvoudige strategie. Verzekeraars krijgen dan uiteraard ook invloed op de onderwerpen die met prioriteit moeten worden onderzocht. Dat kost misschien een penny maar levert zeker vele pounds op.
Download als PDF
F. van Duuren
projectleider innovatie, Leiden
Beste Marcel,
ik ben het eens dat innovaties nodig zijn om de zorg op termijn betaalbaar en kwalitatief op niveau te houden. Ik verzet mij dan ook tegen het beeld dat we als zorgverzekeraar niet zouden investeren in innovaties. Zilveren Kruis/Achmea... investeert juist veel om te investeren in innovaties, niet alleen in geld, maar ook inzet van mankracht om innovaties te implementeren. Zo is er een substantieel bedrag (vijftig miljoenen) door Achmea geïnvesteerd in een investeringsfonds voor innovaties in de zorg (LSP HEF ). Ander voorbeeld is dat we financier zijn van een ZonMW-call om doelmatige implementatie van Moleculaire Diagnostiek mogelijk te maken. Wij beschikken over een zorginnovatiedesk waar ideeën over innovaties in de zorg kunnen worden ingediend. Kansrijke initiatieven worden financieel gehonoreerd, of we gaan samen met zorgaanbieders het initiatief uitvoeren. We dragen financieel bij aan de ontwikkeling van een kunstnier. Ook ondersteunen we wetenschappelijk onderzoek van verschillende (universitaire) centra, zoals we het AMC financieren bij beslissingsondersteuning voor fysieke training bij hartrevalidatie en investeren we de CLEAN studie. We nemen participaties in kansrijke bedrijven via onze Achmea zorgparticipaties. E-health toepassingen in de zorg worden gestimuleerd in de door verzekeraars opgerichte coöperatie ZO! (zelfzorg ondersteund) of via Stichting Zorg binnen Bereik.
Om te toetsen of innovaties ook leiden tot verbeteringen, zul je ook moeten kunnen meten. Zo hebben we met het grootschalig Programma Kwaliteit van Zorg geïnvesteerd in het transparant maken van de zorg. De revenuen zullen de komende jaren verder zichtbaar worden. Wij hebben als Zilveren Kruis aan de wieg gestaan van de DICA-registratie en Meetbaar Beter door financiële bijdrages. Zoals je ziet, beslist geen hap-snap projectjes, maar serieuze pogingen om de innovaties in de zorg te stimuleren of randvoorwaarden te creëren om innovaties mogelijk te maken.
W.J. Duits
Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland
Een werkelijk marktwerking zou er toe moeten leiden dat juist zorgverzekeraars gaan innoveren. Want zij hebben de middelen en ook de belangen om die middelen goed te gebruiken. Een werkelijk ondernemer met zo veel kapitaal onder zich als de zorgverze...keraars hebben, zou initiatieven vanuit de zorg juist moeten stimuleren. Als ondernemerschap niet werkt, dan werkt marktwerking ook niet, want een markt functioneert alleen goed als er "ondernemende bedrijven" op zitten. En geen geoutsourcete ambtenaren, wat de huidige zorgverzekeraars in feite zijn.
Dus of we worden nu ondernemende zorgverzekeraars, of toch maar weer terug gewoon onder het ministerie, gewoon weer echte ambtenaren en de Minister die weer verantwoordelijk wordt voor het innovatie beleid en vooral innovatiebudget.
J.T te Gussinklo
Voormalig Internist, ZWOLLE
Beste Marcel,
Deze cijfers zijn inderdaad schokkend. Ik verkeer in de wereld van de start-ups en zie dat juist projecten in de zorg een fiks afbreukrisico hebben. Er zijn zoveel stakeholders en er is bar weinig ruimte voor experimenteren. Er wordt g...eld verstookt en de uitkomst is onzeker. Het duurt allemaal veel te lang. Ik kan het woord substitutie dan ook niet meer horen!
Ik wil wel gezegd hebben dat mijn vroegere werkgever Achmea veel geld heeft geinvesteerd in zorginnovatie, maar juist in de expansiefase kom je er niet met een paar miljoen (dossier Medimate, dat na 7 jaar alsnog failliet ging ondanks enorme inzet. Is er een partij geinteresseerd in een evaluatie? Ik ken de details).
Over dit thema moeten we doorpraten!