Blogs & columns
Jim Faas
Jim Faas
2 minuten leestijd
Blog

WIA niet meer uitvoerbaar

5 reacties

Het staat er, zwart op wit. Nog net niet met een uitroepteken. De Algemene Rekenkamer trekt in haar jaarlijkse verantwoordingsonderzoek naar het ministerie van SZW een snoeiharde conclusie. De WIA is helemaal vastgelopen. Het oordeel over alle genomen maatregelen: te weinig, te laat, niet effectief genoeg. Wat nu?

De maatregelen

Ik noem er een aantal: het werken met taakdelegatie (loopt al jaren), het werken in zogenaamde sociaal-medische teams (verkeert nog maar in een pril stadium), de WIA-60plus-regeling (is buitenwettelijk), de voorschotregeling (drijft de kosten op). Niets daarvan helpt tot dusver om een deuk te slaan in de achterstanden en wachttijden. Beleidsmakers en uitvoerders zijn getroffen door een gevaarlijke vorm van collectief wensdenken: ‘geef ons de tijd’. Nee, de tijd is voorbij.

De achterstanden en een commissie

Het aantal wachtenden is gigantisch. Om moedeloos van te worden. 17 duizend werknemers wachten gemiddeld achttien weken op een eerste WIA-beoordeling, 20 duizend mensen gemiddeld een halfjaar op een herbeoordeling. Er zijn uitschieters bij van meer dan een jaar. Ook op de behandeling van je bezwaarzaak moet je inmiddels ellenlang wachten.

Minister Karien van Gennip zette een commissie op poten (OCTAS) die ‘rond de zomer’ met een analyse van de knelpunten van het huidige systeem moet komen (zijn al lang bekend) en in 2024 moet adviseren over oplossingen in de vorm van ‘uitvoeringsvarianten’. Waarna de politiek mag gaan stoeien over de te maken keuzes. Snel, snel, snel?

Vloeken in de kerk

Met het water aan de lippen is er een oplossing die je tot nu toe niet hardop kon ventileren zonder te worden weggehoond door je beroepsgenoten. De WIA-procedure kent namelijk een dikke doublure. Korte versie: het advies van de bedrijfsarts over de arbeidsmogelijkheden moet in het huidige systeem na twee jaar nog eens stevig worden gecontroleerd door een verzekeringsarts: is het wel WIA-proof? Daar waren goede redenen voor, maar al die goede bedoelingen verzuipen in het ontstane moeras.

Hoe het zit

Er zijn twee aanvliegroutes naar de WIA. De twee jaar loondoorbetalingsverplichting van de werkgever bij ziekte van de werknemer, waarin de adviezen van de bedrijfsarts leidend zijn. En daarnaast is er de Ziektewet voor uitzendkrachten en zieke werklozen (‘vangnetters’). UWV-artsen hebben daar de regie.

Het is half-om-half wat via deze twee routes bij de WIA-poort aanklopt. Daar aangekomen moet iedereen door een verzekeringsarts gehoord, gezien en beoordeeld worden. Dat is de bottleneck. Te weinig verzekeringsartsen, die steeds minder doen omdat ze daar alsmaar meer tijd voor nodig hebben.

Oplossing

Maak de visie van de bedrijfsarts leidend voor de WIA. Geen verzekeringsarts meer in de opvolging dus. Dat gaat zo ongeveer over de helft van alle WIA-aanvragen. Controle loslaten? Hoeft niet: laat er periodiek kwaliteitssteekproeven op los. Het UWV met zijn verzekeringsartsen kan zich dan beperken tot de eigen populatie die doorstroomt uit de Ziektewet.

Een tijdelijke oplossing die geldt in afwachting van een eenvoudiger ingericht nieuw systeem van de beoordeling van het arbeidsvermogen. De opvolger van de WIA. Waar intussen een stuk harder en sneller aan gewerkt moet worden. Dat wel.

Wat is er voor nodig?

Een doorpakkende minister vooral. Bedrijfsartsen die hun afkeer van het meewerken aan een beoordeling moeten laten varen en verzekeringsartsen die moeten willen vertrouwen op de professionaliteit van hun collega’s in het voortraject.

Voilà.

PS: je kunt er natuurlijk met z’n allen ook voor kiezen op je beroepsstrepen te blijven staan en gezamenlijk ten onder te gaan.

Lees ook
  • Jim Faas

    Jim Faas is verzekeringsarts, jurist, docent en onderzoeker.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • C.J.C. Geelen

    Bedrijfsarts en adviseur, Heerenveen

    Dag Jim,

    je zou nog pragmatischer kunnen zijn en de categorie die als minder dan 35 aangeleverd wordt direct kunnen accepteren. 80/100 zou je marginaal kunnen toetsen. Dan houd je 35/80 over om goed te beoordelen. Ik verwacht, zelf Bedrijfsarts, ...dat de Verzekeringsarts met name daar zijn/ haar meerwaarde heeft.

    En nog een controversieel idee: een overdracht BA VG met de optie voor de VG om direct zaken "af te stempelen" zou ook de efficiëntie bevorderen, evenals de kwaliteit.

  • A.H.J.M. Sterk

    bedrijfsarts, verzekeringsarts niet praktiserend, RIJSWIJK ZH

    Helemaal eens. Vaak is bovendien al op loonkundige gronden te voorspellen wat de uitkeringscategorie gaat worden (<35%, 35-80%, 80-100%). Waarom in die gevallen de beoordeling niet gewoon schriftelijk afhandelen en een beschikking sturen. Als de cli...ënt het er niet mee eens is kan deze alsnog een volledige beoordeling aanvragen (en natuurlijk in bezwaar en beroep gaan). Nog beter zou het zijn deze beschikking te verzorgen op het moment dat de bedrijfsarts van mening is dat terugkeer in het eigen werk geen optie meer is (en dus niet pas na 2 jaar). Als eerder duidelijk is wat het resultaat (waarschijnlijk) zal zijn van de beoordeling kan dit enerzijds re-integratief werken en anderzijds veel zinloze 're-integratieinspanningen' op niks af, voorkomen. Of denken we echt dat al die folkloristische routines enige invloed hebben op de WIA-instroom?

    [Reactie gewijzigd door Sterk, Arthur op 22-05-2023 19:10]

    • H.C. van Gorsel

      Arts en ervaringsdeskundige, Amsterdam

      Als het goed is wordt er in het eerste jaar ziektewet gekeken naar terugkeer in het eigen werk. In het 2e jaar ook naar mogelijkheden in ander werk. Er is normaal gesproken echt al het nodige geprobeerd tijdens de ziektewet. Ideaal gezien gaat de WIA... daarvandaan door ipv opnieuw beginnen.

  • H.C. van Gorsel

    Arts (np) en ervaringsdeskundige, Amsterdam

    Helaas heb ik niet zo lang geleden zelf mogen ervaren hoe de WIA beoordeling niet naar behoren werkt. Aangezien er niet even een blik extra verzekeringsartsen opengetrokken zal worden is die laatste zin des te belangrijker: 'verzekeringsartsen die mo...eten willen vertrouwen op de professionaliteit van hun collega’s in het voortraject'.

    Bij de WIA beoordeling werd nl. helemaal niks gedaan met het dossier uit de ziektewet periode, ongeacht of dit van een bedrijfsarts van een werkgever komt, of de eigen collega's van een andere afdeling. In die 2 jaar is er natuurlijk al van alles besproken en in dat dossier staat waar het om gaat, en wat er al is geprobeerd met eerdere begeleidingstrajecten. Bij een WIA beoordeling zou het een stuk schelen om daar gebruik van te maken. Vaak is er ook al informatie bij een behandelaar opgevraagd. Dat hoeft dan ook niet over. Dan kan een gesprek met de betrokkene volstaan met het laatste nieuws over de huidige stand van zaken. Wel zo efficiënt.

    Nu is de situatie dat er ongehinderd door enige voorgeschiedenis een WIA beoordeling ivm tijdgebrek telefonisch gebeurt (mag wettelijk niet eens?) en afgeraffeld inhoudelijk aan alle kanten rammelt. Aangezien daar dan vaak een niet-passend advies uit komt, maakt de betrokkene bezwaar. Dan moet de hele beoordeling over, wat dubbel werk betekent in tijd die er al niet was. Vaker wel dan niet wordt het advies na bezwaar aangepast (volgens mijn jurist 50-60% van de gevallen die hij begeleidt). Conclusie: de eerste beoordeling klopte dan niet.

    Het lijkt er op dat het UWV de opdracht heeft gekregen om zo min mogelijk WIA uitkeringen toe te kennen, niet om een realistische inschatting te maken. Het is dan ook niet wonderlijk dat veel mensen bezwaar maken of zelfs in beroep gaan bij de rechter. Dat kost het UWV ook een hoop tijd en geld die zij beter zouden kunnen steken in tijdige en fatsoenlijke beoordelingen van mensen die echt liever zouden willen werken, maar dat om medische redenen niet meer (volledig) kunnen.

    Er is zelfs met de huidige personeelsbezetting echt het nodige te verbeteren als ze inhoudelijk beter zouden gaan functioneren zoals je van een medicus mag verwachten.

  • A.F. Algra

    Commentator zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    Inderdaad. De tijd is op. De Wia is niet meer uitvoerbaar. Insiders weten dit al veel langer. Maar nooit werd het eerder publiekelijk hardop gezegd.

    Het toverwoord MISMATCH kan nu naar de prullenbak. Nee, het aantal verzekeringsartsen zal BLIJVEND O...NTOEREIKEND zijn, ondanks alle maatregelen die al genomen zijn en nog in de pijplijn zitten. Dus reken U niet rijk met die sociaal medische centra (SMC). Aldus de AR

    De Algemene Rekenkamer blaast het sprookje van de mismatch dus uit. Pffff. Foetsie. Weg. Er zijn geen geitenpaadjes meer. De benutbare capaciteit kan worden berekend op maximaal 400- 500 fte.

    De implicaties ervan zijn zeer vergaand. Jim Faas neemt in deze blog er een voorschotje op. En die zij zeker het overdenken en overwegen waard. Want doorgaan op de oude weg kan nu niet meer.

    De Algemene Rekenkamer maant de minister tot meer spoed. Ook het wachten op het OCTAS rapport (verwachte oplevertijd zomer 2024) is te laat.

    Dat is een ernstige streep door de rekening van de minister, die hiermee dacht tijd te kunnen kopen. Maar zoals gezegd: die tijd is op.

    Naast het UWV krijgt ook SZW zelf een paar pittige reprimandes te verwerken. Want ook bij SZW zijn er ernstige tekortkomingen geconstateerd - onderbemensing, gebrekkige informatie positie, gebrekkige slagkracht). Die signalen waren er ook al in het veld te horen.

    Bovendien wijst de AR fijntjes op de uiterst kwetsbare positie van de minister van Sociale Zaken, die probeert drie rollen te combineren, namelijk die van 1. eigenaar 2. opdrachtgever en 3. toezichthouder

    Het wijst allemaal op een ongelooflijke onderschatting van het probleem. Al jaren lang loopt men achter de feiten aan. En nu nog steeds. De laatste cijfers - ik verwijs naar het laatste jaarverslag van het UWV waren op alle vlakken weer slechter als vorig jaar. Lees vooral de bijlagen

    Jaar in jaar uit maskeert het UWV, in samenspraak met SZW - de ernst van de situatie. Ook dit jaar weer.

    U gelooft het nog niet ? Kijk dan naar het plaatje bij het persbericht van de Algemene Rekenkamer.
    Volstrekt helder.
    https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/verantwoordingsonderzoek/nieuws/2023/05/17/uitvoering-van-wet-arbeidsongeschiktheid-loopt-helemaal-vast

    [Reactie gewijzigd door Algra, Dolf op 19-05-2023 22:55]

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.