Twintig jaar geleden waren we zo blij met PowerPoint

Unpowered. Een lege tank. Geen power. Geen energie. Niet vooruit kunnen. Je zult maar met zo’n gevoel langs de weg staan. Of, nog erger: voor de klas. Elke docent kent dat gevoel. Dat kan aan hem- of haarzelf liggen. Niet fit. Niet uitgeslapen. Maar ook: niet voorbereid. Unpowered.

Een tijdje geleden is me dat overkomen. Ik moest invallen voor een collega. Hij was plotseling verhinderd. Hij stuurde mij een dag tevoren de powerpoint toe die hij altijd voor dit onderdeel gebruikt. Ik keek er snel doorheen. Ik zag veel mooie plaatjes en kleurige schema’s. Niet te veel tekst. Een eitje, dacht ik. Ik keek er niet meer naar tot ik voor de groep stond. Bij slide twee was ik helemaal unpowered. Waar ging dit in godsnaam over? Ik mompelde de woorden die op het scherm stonden. Maar ik zag er geen lijn in.

Een vervelende situatie. Ik heb liever een beamer die niet werkt. Dan kun je de schuld tenminste op de techniek schuiven. Nu was het mijn eigen schuld. Ik had me niet voorbereid. Ik had alleen een powerpoint waar ik niets mee kon. Bij slide drie werd het niet beter. Bij slide vier zette ik de beamer uit en ging ik met de groep in discussie. Verder op eigen power.

Twintig jaar geleden waren we er zo blij mee. Met PowerPoint. Lekker projecteren in het halfduister. Nooit meer dat gedoe met die transparanten. Die overhead sheets. Die konden je zomaar uit je vingers glijden. En op de grond vallen. Dan was je je volgorde kwijt. En dus de draad van je verhaal. PowerPoint was meteen ook je geheugensteuntje. Was je even de draad kwijt, dan keek je op het scherm. En praatte je vrolijk verder.

PowerPoint heeft zijn langste tijd gehad. Een powerpointpresentatie is meestal niet goed overdraagbaar tussen docenten onderling. Maar wat veel erger is: een powerpointpresentatie is ongeschikt als transportmedium voor kennis en inzicht. Het is geen uitgeschreven verhaal. Het is een reeks van losse statements. Ook nog eens in telegramstijl. Je moet vaak gissen naar wat de maker nu precies bedoelt. Welke gedachtesprongen hij maakt tussen de slides. Wat wil hij nu eigenlijk zeggen met dat leuke plaatje? Wat betekenen die pijltjes? Soms is een powerpointpresentatie een allerindividueelste expressie van de leerstof. Prima, maar volkomen ongeschikt om een ander dan de maker het verhaal erbij te laten vertellen. Laat staan dat een student er iets van meeneemt.

Studenten laten zich trouwens niet meer platbombarderen met plaatjes en prefabteksten. De weerstand tegen PowerPoint neemt toe. Ze uiten zich steeds kritischer. ‘We zitten met een plaag van docenten die een bak met powerpoints over ons leegkieperen’, lees ik in de Volkskrant. ‘Als je na het college de presentatie downloadt van het digitaal onderwijsplatform heb je nog geen begrijpelijke samenvatting van de studiestof. Alleen maar wat statements. Als ik het niet snap, blijft het bij mij niet hangen’.

Terug naar het boek dus? Of de reader? Laten we ons unpoweren. ‘Ik wil mijn eigen aantekeningen kunnen maken.’ ‘Ik wil onderstrepen wat ik belangrijk vind.’ Het verwerken van leerstof is nu eenmaal een individueel proces.

Een enkeling gelooft nog wel in powerpoint. Die zie ik met zijn smartphone foto’s van sommige slides maken. Kennis à la carte. Of cherrypicking? Ik vraag me af of hij er thuis nog naar kijkt.