Blogs & columns
Blog

Pgb, een systeem gebaseerd op wantrouwen

3 reacties

Een jaar geleden was er een uitzending van het tv-programma Kassa met als titel ‘Talloze herkeuringen voor het persoonsgebonden budget: Wat is de prijs van wantrouwen?’ Het antwoord luidde: te hoog.

In de uitzending zat de 31-jarige Naomi, een vrouw met een goede baan, ze woont zelfstandig, is ambitieus én heeft een progressieve spierziekte waardoor ze in een rolstoel zit. Ze kiest ervoor hulp te krijgen via het pgb, een persoonsgebonden budget.

Ik citeer de tekst bij het programma:

Die krijgt ze via drie organisaties die haar stuk voor stuk ieder jaar – of iedere twee jaar – het hemd van het lijf vragen. ‘Ik woon al 31 jaar in deze gemeente, heb altijd dezelfde zorgverzekeraar gehad, maar tóch moet ik telkens opnieuw duidelijk maken dat ik nog steeds in een rolstoel zit.’

Waarom controleren en onderzoeken al die instanties eigenlijk zoveel? En waarom vragen ze telkens weer naar de bekende weg? Naomi vermoedt dat de controles en evaluaties inmiddels meer kosten dan wat zij überhaupt aan pgb krijgt. Wat is de prijs van dit wantrouwen? 

Ik zat zelf ook in het programma en vond toen dit:

‘Het pgb wordt vaak met fraude geassocieerd omdat dat goed scoort bij de politiek en in de media. We weten allemaal dat de toeslagenaffaire is ontstaan met de Bulgarenfraude. Als je gaat kijken hoeveel fraude er in de afgelopen jaren met toeslagen is gepleegd, dan is dat peanuts. Voor het persoonsgebonden budget geldt dat fraude door budgethouders eigenlijk heel beperkt is, maar er hoeft maar één verhaal te zijn van een tokkiefamilie waar het niet goed is gegaan en dan staat de hele Kamer weer op zijn kop.’

Ik ga nog even verder met Kassa:

Canoy: ‘Juist door de toeslagenaffaire is sprake van een heel nieuwe dynamiek in Den Haag en bij de uitvoerders. We moeten niet de kant op van 'computer says no'. We moeten juist de kant op waarin we zeggen dat we de mensen in principe vertrouwen, tenzij we aanwijzingen hebben dat dat onterecht is. En we leveren maatwerk!’

In een reactie zegt zorgverzekeraar Zilveren Kruis dat ‘zorgplannen worden beoordeeld en gecontroleerd volgens het normenkader dat de beroepsgroep van wijkverpleegkundigen heeft gesteld. 85 procent van de indicaties wordt gecontroleerd.’

Het goede nieuws is dat Zilveren Kruis en de gemeente Stichtse Vecht binnenkort samen met Naomi en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een gesprek hebben om te kijken waar ze tegenaan loopt en of er verbeteringen mogelijk zijn voor budgethouders.

Een lang citaat, maar context doet ertoe. Kassa is soms een programma dat dingen te zwaar aanzet, maar hier niet. Dan zou je zeggen, we zijn een jaar verder. Er is vast iets veranderd, want niemand moet dit toch willen? Toch? Hebben die gesprekken met het ministerie en de verzekeraar wat opgeleverd?

Luister naar een kennis van me, die liever anoniem blijft. Laten we hem Rob noemen. Heeft al meer dan dertig jaar een dwarslaesie. Nou, die gaat niet meer over dan, hoor. Koopt ook hulp in via pgb. Hij werkt met studenten, tot grote tevredenheid. Is hoogopgeleid, kent het systeem inside out en heeft een meer dan voortreffelijk sociaal netwerk, inclusief kennissen die zelf in de zorg werkzaam zijn. Wat kan er misgaan? Luister en huiver.

Ook hier precies dezelfde riedel als bij Naomi. Volkomen onzinnige herindicaties, een systeem gebaseerd op wantrouwen, ondeskundigheid bij de indiceerders, overbodig dubbel werk en een hoop stress voor niets. Buurtzorg, die de indicaties eerder goed deed, besloot af te haken omdat de verpleegkundigen gek werden van de verzekeraars die om een belachelijke hoeveelheid informatie vroegen. En weer met Zilveren Kruis, die kennelijk niets heeft bijgeleerd na de uitzending.

Ik heb de brief gelezen over de indicatie en die bevatte echt bizarre details. Alles is gebaseerd op wantrouwen, het systeem centraal zetten in plaats van de patiënt en precies het omgekeerde van maatwerk waar de pgb nota bene voor bedoeld is. Het hele proces duurde vele maanden omdat de indicatie voor de leuk nog eens dunnetjes overgedaan wordt door een nieuwe club. Hoe belachelijk is dat? De kostenbesparing die pgb de maatschappij oplevert, wordt ook nog eens tenietgedaan door deze aanhoudende kafkaëske bureaucratisering.

Let wel, het gaat hier om iemand die uniek geëquipeerd is om op te boksen tegen een onnodig ingewikkeld systeem. Maar zelfs voor deze mensen is het niet te doen. Er is elk jaar weer stress en een kans op minder zorg om min of meer willekeurige redenen. Want wie weet denkt de indicatiemevrouw van dit jaar wel dat Rob – na meer dan dertig jaar dwarslaesie – dat hij nu van alles zelf kan wat hij decennia eerder niet kon.

Nu zal Rob ook dit jaar wel weer overleven. Maar ik heb echt te doen met alle mensen die baat zouden hebben bij een pgb, maar een minder gunstige uitgangspositie hebben dan Rob. Die worden getreiterd voor niets, alleen omdat er ooit frauduleuze intermediairs actief waren. Verzekeraars, hou hier toch eindelijk eens mee op, want het is om te huilen.

Meer van Marcel Canoy

zorgverzekeraars bureaucratie
  • Marcel Canoy

    Marcel Canoy is hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU in Amsterdam, adviseur van de Autoriteit Consument en Markt, lid van de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut en hij schrijft columns voor www.socialevraagstukken.nl.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • R.W. Feijen

    Specialist Ouderengeneeskunde

    Het is domweg het overheidswantrouwen, wat ook tot uiting komt (bijvoorbeeld) in de kosten voor afhandeling van aanvragen aardbevingsschade in Groningen. Ik citeer even de Rekenkamer, ik lees het NU op hun site:
    "Voor elke euro schadevergoeding was ...de minister in 2020 56 eurocent kwijt aan uitvoeringskosten. In het afgelopen jaar is dit opgelopen tot 74 eurocent. Het Instituut Mijnbouw Groningen (IMG), dat de schade afhandelt, gaf afgelopen jaar € 230 miljoen uit aan uitvoeringskosten en bijna € 310 miljoen aan schadevergoedingen."

    En Zilveren Kruis met "‘zorgplannen worden beoordeeld en gecontroleerd volgens het normenkader dat de beroepsgroep van wijkverpleegkundigen heeft gesteld. 85 procent van de indicaties wordt gecontroleerd."...: dat normenkader is vast solide (hoop ik), maar ik weet zeker dat de beroepsgroep van wijkverpleegkundigen niet heeft vastgesteld dat het nodig is om 85 procent van de indicaties te controleren.

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Het is heel naar om deze zaken te lezen. Maar in de uitvoering van het werk als bedrijfsarts kom ik ook telkens meer mensen tegen die geen "beroepsziekte" hebben, maar een "maatschappij ziekte". In de gunstige gevallen alleen maar ingestort door een ...gebrek aan energie, de beruchte "Burn-out". Maar in de ongunstige gevallen met hartklachten, maagklachten thuis zijn komen te zitten en dan geen pijn op de borst alleen of maagpijn, maar hartinfacten, maagbloedingen. Of de latere schade als gevolg van chronische ziektes. Mensen worden hierdoor ook "ongezond" oud, wat weer druk geeft op de verpleeghuiszorg.
    Onze zorgkosten zijn gebaseerd op het georganiseerde wantrouwen. Het systeem houdt zichzelf in stand. Wat gaan we hieraan veranderen?

  • J.M. Groen

    Uroloog niet praktiserend, Bennebroek

    Een goede vriend van mij was hoofd van de afdeling invoer en accijnzen op Schiphol, ook wel de Douane. Zijn stelling was dat 10% van de mensen deugt min of meer niet. Van het smokkelen van een aantal “dure” nep horloges tot het, willens en weten door... laten van een koffer met cocaïne. Hij stelde dat in de operationele uitvoering 90% van de mensen geen last moesten hebben van de focus van zijn dienst op de 10%. Het zou een verademing zijn dit breed maatschappelijk eens in te zetten.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.