Op een zachte manier mijn gevoel losmaken

‘Ik ben een paar dagen geleden begonnen met microdoseren van paddo’s voor mijn dissociatie: ik wou dus op een zachte manier mijn gevoel losmaken. In contact komen met mezelf.’

Deze tekst tref ik aan op Facebook, bij een groep over zelfmedicatie via lage doseringen van psychedelische paddo’s. Ze gaat verder: ‘De eerste dag was ik even productief in de ochtend en daarna niks (0,25 g). De tweede dag een beetje mèh en irritatie maar denk dat het ook met hormonen te maken had. De dagen erna was de dissociatie heviger dan normaal. Echt nul concentratie en weinig gevoel. Nog minder dan normaal.’

Als je op een forum over dit soort microdoseringen komt, leer je veel over de prewetenschappelijke ideeën die mensen ventileren. Zo tref ik ook dit aan: ‘psychedelica heeft ook een positieve invloed op je bloedsuiker. Daarom kan je het ook niet samen nemen met medicatie voor diabetes. En dat is waarschijnlijk ook een van de redenen dat het zo goed werkt bij depressie, naast andere factoren, zoals het bevorderen van neuroplasticiteit.’

Dit zou zo een citaat kunnen zijn van Hocus Pas, bekend magister in de zwarte kunsten, die – zoals de kenner weet – altijd en alleen maar alchemistische nonsens spreekt. Als je vraagt waar die inzichten vandaan komen, weet men het vaak niet, of verwijst men naar een artikel waar een patiënt beschreven wordt bij wie de bloedsuikerspiegel reageerde na het innemen van een paddo.

Het discours van patiënten in de microdoseringsgroep waar ik lid van ben, geeft aan hoe weinig inzicht er is in de eigen psychopathologie. Dat gaat hand in hand met een enorme overschatting van de eigen diagnostische en therapeutische kunde. Of de kunde van de groepsgenoot. In deze groep, maar ook in groepen over andere aandoeningen of interventies worden irrationele tips gedeeld. Per definitie leidt iedereen aan myopie. In de Kambo-groep bijvoorbeeld, die zich richt op de therapeutische effecten van het giftige huidslijm van een tropische boomkikker op allerlei aandoeningen. De gebruikers van dat slijm zijn overtuigd dat het ontgiftend werkt, bacteriën, schimmels en virussen doodt en dat je het kunt inzetten bij allerlei immunologische en psychiatrische ziekten. Het favoriete bewijs van die werking is altijd n=1.

Daarnaast valt een speciale taal op die de laatste jaren in bepaalde groepen steeds meer wordt gebezigd om intrapsychische aspecten onder woorden te brengen. Het is eigenlijk een soort onder-ons-code. ‘Thuiskomen bij jezelf’ is een bekend voorbeeld.

Wat leert ons dit alles? Allereerst dat het verhaal van de klok en de klepel zeer actueel is. De redenatie dat microdoseren van paddo’s zo goed werkt omdat het op de suiker werkt en daarom ook effectief bij depressie zou zijn, is een goed voorbeeld. Gooi wat wetenschap in de hoge hoed, schud een beetje en, voilà, je hebt een semiplausibele verklaring die op het internet hoge ogen gooit.

Ten tweede dat vrijwel alle patiënten, en dokters ook, op een irrationele wijze reageren als er gezondheidsproblemen ontstaan. Het is daarom van groot belang te begrijpen hoe irrationele elementen zich in ons denken nestelen. Deze elementen worden gevoed door hoop en ontkenning. In de meest pure vorm: hoop op genezing en ontkenning van de dood. Ons denken is beelddenken, we denken niet in abstracties. Beelddenken is de drager van de placebokracht van veel interventies. Verder is ons denken ook heel concreet. We ervaren ‘stukken’ in onszelf die we niet kunnen bereiken, willen thuiskomen en in contact komen met onszelf en we willen op een zachte manier ons gevoel losmaken.

Ten derde dat de oorzaak van klachten ook liever niet bij onszelf ligt, maar bij de hormonen, ons immuunsysteem of dat het door de voeding komt met al die E-nummers daarin.

Het is binnen dit universum van irrationaliteit, gevoed door hoop en angst, dat wij ons als dokters moeten bewegen langs rationele lijnen. En ratio is nodig, maar niet alleen. Geen wonder dat dit laveren een kunst is. Een geneeskunst.