Met mijn handen op mijn rug

‘Wat leuk dat u er bent, dokter. Ik ben bijna dood.’
Niets is minder waar. Grauw, met ingevallen wangen en uitstekende jukbeenderen ligt hij in een bed in de kamer. Voordat ik mijn hand op zijn schouder legde, waren zijn ogen gesloten en bleef zijn ademhaling lange tijd uit. Nu, na een flinke inhaalslag aan ademteugen, is het leven even teruggekeerd in hem en is hij helder en nuchter als altijd.

De term ‘leuk’ zou ik zelf niet gebruikt hebben, maar hoe mooi, en ook bijzonder, is het om zo’n stervensproces te mogen begeleiden. Of liever gezegd te aanschouwen, met mijn handen op mijn rug. Hij ligt rustig in zijn bed en laat het stervensproces over zich heenkomen. ‘Laat maar komen zoals het komt’, had hij gezegd. En dat is precies zoals het gaat. De dood lijkt steeds meer aan terrein te winnen.

In de voorkamer zitten zijn vrouw en kinderen. We bespreken hoe het moet gaan met haar als hij er niet meer is. Over echtgenoot en vader wordt wisselend in de tegenwoordige en verleden tijd gesproken. ‘Pa hield van fietsen.’ ‘Hij regelt de financiën.’ De naderende dood, als wassend water, sijpelt de kamer in. Achter ons in het hoog-laagbed is het alweer een tijd ademloos stil. Dan plots weer die schaterende lach, als reactie op een opmerking van zijn echtgenote. Hij is er nog.

Het proces voltrekt zich geruisloos en harmonieus. Ik hoef niet in te grijpen en heb nauwelijks iets toe te voegen, bedenk ik. Tot ik met de thuiszorg bel: ‘Zou u nog even willen opschrijven wat het reanimatiebeleid is, mocht meneer vannacht overlijden?’ Een korte stilte en dan opnieuw een hoorbare lach in de kamer, verbaasd en ongemakkelijk. Deze keer komt hij van mij.