Het toekomstperspectief van een blinde tennisser

Scheiding van behandeling en controle? Aan de wilgen ermee! Nood breekt wet. Dat moeten de twee bedrijfsartsen hebben gedacht. Het tekort aan bedrijfsartsen is nu zo groot dat er fundamenteel andere keuzes moeten worden gemaakt. Zo doorgaan is het failliet van ons vak.

Ook hier moet het roer om. BV Nederland verdient een echt preventief werkende bedrijfsarts. Dus moet het aloude KNMG-paradigma op de schop. Kwestie van omdenken.

Dat was de spraakmakende stelling van bedrijfsartsen Hans Burggraaff en Adriaan Wiersma in het januarinummer van het Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde. Het leest als een cri de coeur van twee oude rotten in het vak.

Een ‘uniek’ stukje Nederlands erfgoed wordt ten grave gedragen. Maar nu moet er een grens worden getrokken, aldus de schrijvers. Ze hebben een out of the box oplossing: positioneer de verzuimbegeleiding juist midden in de curatieve sector. Want ‘met betrekkelijk geringe inspanning kunnen huisartsen, gz-psychologen en andere medisch specialisten de verzuimbegeleiding zo in hun dagelijkse praktijk “meenemen”.’ Gedeelde smart is halve smart, moeten ze hebben gedacht.

En daarmee kan de bedrijfsarts doen waarvoor hij ‘op deez aard’ is, namelijk de preventie van beroepsgebonden aandoeningen, het bewaken en bevorderen van de gezondheid van alle werkenden én daarmee van hun duurzame inzetbaarheid.

Arbodienstverlening is een achterhaald concept voor de bedrijfsarts. Arbeidsgeneeskunde het nieuwe buzzwoord. En deze arbeidsgeneeskunde moet integraal onderdeel worden van de reguliere zorg én worden betaald vanuit het basispakket Zvw. Daarvoor wordt de bedrijfsarts losgekoppeld van z’n huidige klanten (de bedrijven), ‘omgebouwd’ tot arbeidsgeneeskundige en gaat werken als anderhalvelijnsspecialist in het gezondheidscentrum. Gewoon weer dokter onder de andere dokters. Tjeenk Willink zei het onlangs nog: groter denken, kleiner doen (MC 01-02/2019: 9).

Bovendien: het idee past naadloos in het KNMG-plan ‘Zorg die werkt’ (2017) over de arbeidsarts én in de NVAB missie om de bedrijfsarts terug te brengen naar de zorg. Geen vuiltje aan de lucht dus. Een schot voor open doel, toch?

Maar hoe sympathiek het plan op het eerste gezicht ook oogt, het is gedoemd om in schoonheid te sterven. Net als de eerder genoemde KNMG- en NVAB-plannen. Want er zijn nogal wat losse eindjes – te veel om eerlijk te zijn.

Het ontbreekt bijvoorbeeld aan maatschappelijk, politiek en beroepsmatig draagvlak. Ziekenhuizen en zorginstellingen zitten helemaal niet te wachten op ingrijpende veranderingen in de sociaal-medische begeleiding van hun zieke werknemers. De kans dat zij de grip op hun verzuimbeleid kwijtraken, is daarvoor veel te groot.

Daarnaast: in politieke termen is het idee te rubriceren als variant van ‘Nationale Zorgfonds’. Ook een sympathiek idee, maar evenzo niet realistisch – tenzij je van de SP of GroenLinks bent, want dan is alles ‘collectief’ oplosbaar.

Maar ook het draagvlak onder dokters lijkt gering. Het KNMG-bestuur mag dan een prachtig rapport over de toekomst van de arbeidsgerelateerde zorg hebben geconcipieerd, maar dat is vooral een papieren werkelijkheid. Huisartsen en medisch specialisten zitten niet te wachten om betrokken te raken bij allerlei nare arbeidsconflicten. Dat is voor hen toch een ver-van-mijn-bedshow. En dat willen ze graag zo houden.

En wat moet die bedrijfsarts eigenlijk in de zorg en in het gezondheidscentrum? Door uit de wereld van het werk (en sociale zekerheid) te stappen verliest hij juist de noodzakelijke verbinding met die werkvloer én de mogelijkheid voor een effectief advies. Het unique sellingpoint van de bedrijfsarts is toch vooral zijn adviesvaardigheid, inventiviteit en oplossend vermogen.

Daarom is mijn stelling: een bedrijfsarts in de zorg is als een tennisser met een blinddoek op. Nu u weer.