Hard werken veroorzaakt geen burn-out
4 reactiesRecentelijk zag ik de onverschrokken 93-jarige huisarts Van Hasselt in een televisiedocumentaire. Hij werkt nog altijd zeven dagen per week fulltime en niet ‘om te verdienen maar om de patiënt te dienen’. ‘Als je hier toch op aarde bent, kun je het beste maar wat voor een ander doen’, vertelt hij terwijl achter zijn stuur zit om de visite te rijden. Het is zondagochtend 9.00 uur; Van Hasselt is alweer op weg naar het bejaardentehuis om een aantal patiënten te bezoeken. Ook dit jaar gaat hij weer niet op vakantie.
Intussen heeft één op negen van mijn eigen generatie artsen een burn-out. Burn-out is een toestand van extreme uitputting, cynisme en een verminderde persoonlijke bekwaamheid waardoor ook een grotere kans ontstaat om medische fouten te maken. Vanwege deze foutendreiging is er steeds meer aandacht voor. Maar waarom heeft Van Hasselt hier geen last van? Is hij vroeger in de toverdrank gevallen?
Zitten de dokters van mijn generatie dan in een ander parket met dubbele banen, het verveelvoudigde medische tempo en daarnaast de eisen van de maatschappij die hoger geworden zijn? Maar goed, in die omstandigheden werkt huisarts Van Hasselt, ondersteund door zijn 86-jarige vrouw, ook rustig door.
Is het dan misschien de snelgroeiende registratielast? In de afgelopen decennia zijn er met veel goede bedoelingen talloze registraties opgestart met als doel het verbeteren van de kwaliteit en transparantie. At the end of the day is er maar één iemand die alle lijstjes invult: de dokter zelf. Ondersteuning is in het Nederlandse ziekenhuis bijna volledig wegbezuinigd. Ik deel een secretaresse met veertien anderen. Gewoon niet meer registreren zonder ondersteuning dus, zou je zeggen, maar toch gaan we door.
Of zijn het de voorgenomen fusies, problematische implementaties van nieuwe elektronisch patiëntendossiers en de weinig transparante onderhandelingen met de zorgverzekeraars die de burn-outgolven veroorzaken? De gevolgen van deze ontwikkelingen op de werkomstandigheden zijn voor de dokter zeer hoog, maar zijn invloed is te verwaarlozen.
Zo is het bijvoorbeeld het resultaat van de onderhandelingen dat het niet lukt onze patiënt te dienen vanwege middelentekort. In mijn wereld betekent dat dat patiënten met kanker eindeloos lang op wachtlijsten staan. En daarmee zijn we aanbeland bij de grootste burn-outveroorzaker denkbaar: het gebrek aan controle. Langdurig afgerekend worden op een eindresultaat of een manier van werken waarop u zelf weinig of geen invloed kunt uitoefenen. Met name de afhankelijkheid van een patiënt die in angst verkeert en graag wil horen dat u snel gaat behandelen, zonder dat u dit kunt bieden, kan een sterk negatief effect op uw gemoedstoestand hebben. Nu zijn we bij de kern van de oorzaak.
Onze huisarts bewijst het dagelijks. Hard werken veroorzaakt helemaal geen burn-out, integendeel, niet hard kunnen werken voor de patiënt is het probleem van de dokter.
Nieuwsuur: De oudste huisarts van Nederland (93): aan vakantie doe ik niet
dolf algra
arts , commentator zorg en sociale zekerheid, rotterdam
...en toch blijven 'we' doorgaan. Is dat wellicht de sleutelzin - in deze mooie agenderende blog van Schelto Kruijff ?
Maar: waarom 'blijven we doorgaan'. Heeft iemand daar een goede verklaring voor ?
dolf algra
arts , commentator zorg en sociale zekerheid, rotterdam
In reactie op collega Edward Gebuis: natuurlijk herken ook ik dit machteloze gevoel. Laat daar geen twijfel over bestaan. Maar 'er is geen geld' en 'we hebben er weinig invloed op' zijn (nogal ?) relatieve begrippen. En ja: de ROM discussie is zeer i...llustratief voor dit probleem.
Kernvraag is en blijft – heel intrigerend: hoe kan het dat dokters/professionals zich zo in een (eigengemaakt ?) keurslijf (van randvoorwaarden) laten drukken, dat zo knelt. En laten we elkaar de hand drukken: knellen doet het. Dat is luid en duidelijk te horen. Zie ook het actuele artikel over de arbeidsbelasting van artsen in dienstverband in dit nummer van Medisch Contact.
Naar mijn overtuiging komt dat doordat veel dokters veel te weinig aandacht besteden aan deze randvoorwaarden - gefocust als ze zijn op het primaire proces én denkend dat de rest het beste met hen voor heeft.
Maar nu een stapje verder. Mee huilen biedt (te ?) weinig soelaas. Gebrek aan ondersteuning en de ROM zijn geen natuurfenomenen, die onbestuurbaar/onbeheersbaar zijn. Deze zijn – vaak ook nog door collega’s ! - bedacht. Net als de DOT’s en de DBC’s. Dus somewhere, some place - it went terrible wrong.
Mijn idee: het is tijd de confrontatie aan te gaan en terrein terug te winnen. En de ROM discussie laat – ook inderdaad heel helder - zien dat er blijkbaar ‘grote krachten’ zijn die dat in de weg staan. Maar ook de slavernij en kinderarbeid zijn niet ‘zomaar’ verdwenen.
Denk niet mee, maar denk dwars. In geval van collega Schelto Kruijff – UMCG. Huur zelf secretaresse in. Uit eigen zak. Onmogelijk hoor ik iedereen al roepen.
Regels zijn door mensen gemaakt en bedacht. Het afschaffen ervan gaat op precies dezelfde manier. In principe niet zo moeilijk dus.
Maar: verbeteringen zijn niet gratis afhaalbaar aan de balie. Het begint met grenzen stellen en laten zien dat het menens is. Voor eggie dus. Er is weinig te verliezen en wel nog een wereld te winnen. Aan de slag dan maar ? So let's rock and roll.
Edward Gebuis
Ziekenhuisarts i.o., Leiden
Ik herken wel wat Schelto Kruijff zegt. Als ik een patiënt goed kan helpen of begeleiden, kan ik er prima mee leven dat het weer een dag laat geworden is. Maar als ik een patiënt heb waarbij ik bij een muur van onmogelijkheden loop omdat hetgeen voor... de patiënt het beste is gewoonweg niet (meer) bestaat, voel ik me vele malen meer vermoeid.
En als antwoord op de vraag van collega Algra: je gaat met niemand aan de slag; er is geen breekijzer en het wordt niet aangepakt, want het antwoord is al bekend: "er is geen geld".
Kijk naar de hele discussie in de GGZ over de ROM registratie. Er is geen bewijs dat het de zorg verbetert of de successen in individuele patiënten verhoogd. Het kost tijd, geld en moeite en patiënten worden gedwongen mee te werken ook al is het maar de vraag of de privacy geborgd is. Maar toch gaat de rijdende ROM-trein door en weigert zelfs de rechter aan de noodrem te trekken, terwijl zelfs de rechter uitsprak niet zeker te zijn dat de privacyregels niet worden geschonden. En toch gaan we door.
dolf algra
arts , commentator zorg en sociale zekerheid, rotterdam
Hard werken - an sich- hoeft geen aanleiding/oorzaak voor burn out te zijn. Gebrek aan controle kan dat wel zijn. Maar dat roept meteen de vervolgvraag op wat de dieper liggender oorzaken daarvan zijn. Maar ook: is het een reëel of een vermeend/gepe...rcipieerd gebrek aan controle ?
Schelto Kruijff benoemd in zijn aardige blog één oorzaak : de ondersteuning in de Nederlandse ziekenhuizen is volledig wegbezuinigd. Zijn observatie is 'ik deel nu één secretaresse met veertien anderen'. 'Gewoon niet meer registreren zonder ondersteuning dus, zou je zeggen, vervolgt Kruijff- maar TOCH GAAN WE DOOR '.
In dat laatste zinnetje lijkt mij de kneep te zitten. Want: waarom gaan 'we' toch door ? Waarom geen streep in het zand getrokken ?
Schelto Kruijff sluit blog af met nood/hartekreet: 'De gevolgen van deze ontwikkelingen op de werkomstandigheden zijn voor de dokter zeer hoog, maar ZIJN INVLOED DAAROP IS TE VERWAARLOZEN. Ook hier de vraag: Is dat werkelijk zo ?
Hoe kan het dat veel dokters denken dat ze zo weinig invloed op hun eigen werkomstandigheden hebben ? Sinds wanneer zijn dokters schijnbaar willoze slachtoffers van de omstandigheden waarin zij zelf - jaar in, jaar - uit werken én actieve deelnemer/participant zijn ?
Ik heb een heel concrete vraag aan collega Kruijff: is 1/14 deel van uw secretaresse afdoend om uw werk goed en naar behoren te kunnen doen ? Indien niet: Met wie moet U dan aan de slag ? En wat is uw breekijzer ? En: hoe gaat U dit aanpakken ?
Het lijkt mij tijd om wakker te worden én uit deze drama driehoek te stappen.