De luizendokter
5 reactiesHeerlijk gelachen met die serie De Luizenmoeder. Wat is het zalig om anderen te zien klungelen. Hoe ze zich vastbijten in allerlei onbenulligheden. En en passant nog even een basisschool runnen. Ouders die zich overal mee bemoeien. Het is allemaal zo herkenbaar. Zo gaat het op veel plaatsen. Of het nu thuis of op school is, in het ziekenhuis, of bij de arbodienst. Er is genoeg stof voor een nieuwe succesvolle tv-serie. De Luizendokter.
Bestaat die echt, de luizendokter? Jazeker! De luizendokter doet nederig, maar uitermate nuttig werk. Hij lacht en huilt met zijn patiënten. Hij steekt zijn duimen omhoog als het goed gaat. Nu eens is hij empathisch, dan weer is hij streng. Soms doet-ie zelfs wat aan preventie. Luizendokters staan laag op de ladder van het medisch aanzien. Nee, ik bedoel niet de parasitologen. Ik heb het over mijn eigen beroepsgroep. De bedrijfsartsen.
We moeten wel opschieten met die tv-serie, want de luizendokter-bedrijfsarts heeft zijn langste tijd gehad. Er gaat wat veranderen. De tekenen zijn onmiskenbaar. Nationaal en internationaal zien we een afname van de instroom in de vervolgopleidingen. Zie mijn blog ‘Wishful zinken’. Er zijn wel nog wat meer dokters in opleiding dan ik eerder schreef. Het stervensproces zal dus geen tien maar nog vijftien jaar duren. De uitstroom uit het beroep is veel groter dan de instroom. Hoe komt dat?
1. Jonge dokters willen amper nog bedrijfsarts worden.
2. Jaarlijks gaan meer dan honderd bedrijfsartsen met pensioen.
3. De zorgverzekering vergoedt bedrijfsgeneeskundige zorg niet. De politiek wil het pakket eerder inperken.
4. Bedrijfsartsen blijven speelbal van de werkgevers. Die zijn er zelf steeds minder gelukkig mee. Die dokters zijn duur en medicaliseren, zo verluidt het. Verzuimbegeleiding kan heel goed zonder dokters, hebben ze ontdekt.
5. De werknemers hebben niet zo veel vertrouwen in de luizendokter. Wat er nog aan vertrouwen is, wordt door de FNV ondermijnd.
6. De werknemers in loondienst sterven uit. Er komen steeds meer zzp’ers. Voor hen bestaat geen wettelijk recht op sociaal-medische begeleiding. Geen zzp’er gaat uit zichzelf een dure bedrijfsarts betalen als hij ziek is. Hij heeft vaak niet eens een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Als de zzp’er ziek is, werkt-ie gewoon door. Hij moet wel.
Sociaal-medische begeleiding, een prachtig ‘product’. Best moeilijk om het goed te doen en tussen alle klippen van wettelijke regels, beroepsgeheim en arbeidsconflicten door te zeilen. Bedrijfsarts is bepaald geen luizenbaan. Maar als niemand jouw prachtige product wil (blijven) afnemen, heb je wel een probleem. Zo gaat dat met beroepen: als ze niet meer nodig zijn, verdwijnen ze. Een natuurlijk proces, zoals bladval in de herfst. Je kunt er droevig van worden. Maar je weet dat er straks weer iets nieuws komt.
Een voorbeeld uit de luizenwereld. Vroeger had je de pietenzuster. Die kwam af en toe op school om de kinderkopjes te inspecteren op hoofdluis. Nederig en nuttig werk. De pietenzuster is verdwenen. De luizenmoeder heeft die rol overgenomen. Zij inspecteert maandelijks de krullenbollen van haar kinderen. Vindt ze hoofdluis, dan kamt ze het haar elke dag grondig uit. Met een fijne kam. Eventueel gebruikt ze een antihoofdluismiddel dat dimeticon bevat. Een nederige, maar belangrijke preventief-hygiënische bezigheid.
Terug naar de luizendokter. De trends zijn duidelijk. Maatschappelijk, politiek, demografisch. De bedrijfsarts-verzuimdokter heeft zijn langste tijd gehad. Dat tij kunnen we niet keren. Beroepsvereniging, blijf niet ontkennen. Maak een plan. Zie het als een kans. Zet ramen en deuren open. Praat met de Nederlandse Vereniging voor Klinische Arbeidsgeneeskunde (NVKA). Praat met de FNV. Ga eens kijken in het buitenland. In Denemarken doen ze het met vijftig bedrijfsartsen. En wat doen die precies? Daarover een volgende keer meer.
Ik blijf optimistisch. We krijgen er vast iets heel moois en nieuws voor terug. Misschien kruipt de luizendokter wel in de pels van de kwakkelende preventie.
Roel Melchers
bedrijfsarts, Houten
'Beroepsvereniging, blijf niet ontkennen.', schrijft André.
Jammer dat hij geen suggestie geeft over de richting waarin de NVAB het moet zoeken.
Ik denk dat dat die vervelende verwovenheid van zorg en keuring is.
Stel ik begeleid een werknem...er die in scheiding ligt. Dan valt hij tó
ch uit en vraagt de werkgever mij of dat komt door een ziekte.
Dat blijkt NIET het geval te zijn. De werkgever staakt de loonbetaling en de werknemer kan zijn huur niet meer betalen.
Hoe denk je dat ik mijn zorgfunctie van begeleiden voort kan zetten?
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
Ik krijg een beetje het schaamrood op de kaken van deze blog. Ja, het is waar, ook bij mij staat de bedrijfsarts niet in bijzonder hoog aanzien. Ook vind ik de brieven van de bedrijfsartsen met met de verzoeken om informatie vaak vervelend.
Aange...zien ik (soms) nogal van de regeltjes ben, houd me keurig aan de richtlijn van de KNMG "Omgaan met Medische Gegevens" en dan specifiek paragraaf 3.10 "Gegevensverstrekking in het Kader van Arbeid, Arbeidsverzuim en Reïntegratie", en verstrek dus alleen informatie over de diagnose en de ingezette behandeling. Dat betekent extra werk, omdat ik niet zoals veel collega's simpelweg de poliklinische brief opstuur met al mijn overwegingen, maar speciaal een brief(je) schrijf. Hij is toch arts? De anamnese moet ie dus zelf maar doen.
Ook ik voel regelmatig enig wantrouwen jegens de bedrijfsarts. Heeft ie inderdaad wel het beste voor met mijn patiënt? Zie ie wel in dat het met deze persoon echt niet goed gaat? De bedrijfsarts wordt ten slotte betaald door de werkgever. En is het niet zo dat wiens brood men eet, diens taal men spreekt? Moeilijk, moeilijk...
Ik kijk maar weer eens naar onze oosterburen, en hoe die het ziekteverzuim en de medisch-sociale zorg (niet goed) geregeld hebben. Daar moet de huisarts of de medisch specialist een "Krankschreibung" schrijven. Dit leidt niet zelden tot kolderieke, vaak idiote maar vaak ook schrijnende situaties, waarbij een huisarts zonder enige twijfel iemand met een afasie na twee weken weigert "ziek te schrijven", met als onderbouwing: "Patiënt staat aan de lopende band, en hoeft niet te praten".
Daar moeten we in ieder geval niet naar toe! Dus toch maar liever "onze bedrijfsarts" in stand gehouden. Maar als ik het goed begrijp gaat het daarmee niet de goede kant op. En dat terwijl er naar alle waarschijnlijk in ons systeem veel kennis en ervaring is opgedaan, die nu verloren dreigt te gaan... Inderdaad, wie helpt?
Pieter Rodenburg
bedrijfsarts, Maastricht
Pieter Rodenburg, Arbo Unie
André, wat een mooi blog ! Inderdaad is het van belang dat iedere bedrijfsarts de toegevoegde waarde van het mooie vak "bedrijfsarts" laat zien. En de NVAB voorop ! Zonder bedrijfsarts geen beinvloeding van arbeidsomsta...ndigheden, geen bewustwording bij bedrijf en werknemer, geen adequaat advies bij verzuimbegeleiding. Wil de werknemer gezondheidsschade oplopen bij ongefundeerd benutten van restcapaciteit ? Wil de werknemer dat het bedrijf medische gegevens vastlegt en daar onzorgvuldig mee omgaat ? Wil een goed bedrijf dat dit soort zaken hun medewerkers overkomt ? Het antwoord is steeds : nee ! Bedrijfsarts, laat je kwaliteit en je onafhankelijkheid zien, dat moet je zelf doen !
Met collegiale groet, de luis(ter)Piet
A.G. Sangster
bedrijfsarts, Nijeveen
Interessante overwegingen weer van Andre en Dolf.
Het helpt natuurlijk niet mee als we als beroepsgenoten het eigen imago niet oppoetsen.
Er zijn gelukkig genoeg goede initiatieven op gebied van preventie.
De echte beroepsziekten van de Europese ...lijst komen nauwelijks meer voor in Nederland.
Daar zijn natuurlijk wel een aantal modebeelden voor terug gekomen, die we alleen in Nederland als beroepsziekte hanteren.
We zijn er nog niet. Maar dat we in een hoekje zitten is niet mijn beeld.
Het gemiddelde bedrijf in Nederland heeft de arbeidsomstandigheden goed op orde.
Jonge instroom van dokters kunnen we uiteraard gebruiken.
Leuke van het vak is dat je overal achter de schermen kan kijken.
Loop eens een dagje mee met een bedrijfsarts.
dolf algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, rotterdam
Ik begrijp uit deze blog dat collega Weel zich zorgen maakt over de bedrijfsarts. Dat lijkt mij meer dan terecht. Want de bedrijfsartsen zitten lelijk vast in dramadriehoek. En daar is het zwaar tobben.
Deze dramadriehoek van de NVAB/bedrijfsarts...en bestaat uit drie elementen:
1. negatief imago
2. sterk krimp scenario
3. doodlopende strategie.
Al eerder stipte ik het probleem van het negatieve imago aan in de blog Een natte droom- dokter onder de dokters.
Het krimpscenario is nog sterker dan Weel verondersteld. Per jaar zullen geen honderd maar 150 bedrijfsartsen het vak verlaten.Dus over vier jaar zijn er nog 1000 bedrijfsartsen over. Dat is een halvering in tien jaar tijd. Een game changer dus.
De impact van deze cijfers lijkt niet afdoend door te dringen bij de NVAB. Ik verwijs naar het rapport van de kwartiermaker van Gastel over het dreigende tekort aan bedrijfsartsen én zijn constatering dat het veld zelf - tot nu toe - niet tot oplossingen in staat blijkt te zijn. Oa op basis van een 'te geringe bestuurskracht', zoals hij dat eufimistisch stelde.
Over strategie: tien jaar geleden verlegde de NVAB haar koers. In het kort samen te vatten als: het bedrijf uit, de zorg in. Ik verwijs naar het KNMG plan van de arbeidsarts. En dat blijkt een onoplosbare en pijnlijke spagaat als 85% van je werk uit sociaal medische begeleiding binnen het sociale zekerheidstelsel bestaat. Een onbegaanbare weg dus.
Collega Weel heeft zijn hoop gericht op de klinische arbeidsgeneeskunde. Daar zit zeker ruimte (voor 100-150 profs). Maar eerder opgestelde business case strandde. Het kwam niet verder als verzoek om structurele overheidssubsidie. No case dus in een 'gereguleerde zorgmarkt'.
Het chinese woord crises Wei Ji bestaat uit twee karakters. Gevaar en kans. Weel ziet kansen, maar het gevaar lijkt nog niet afdoend genoeg doorgedrongen om bij die kansen te kunnen komen/grijpen
De NVAB lijkt 'in freeze' stand te zijn beland. Wie helpt ?