De emotionele eetbui: weer een hand pinda’s erin!

Ik zit naast Josefien. Een managementgoeroe die grote organisaties leert hoe ze een zelflerend systeem kunnen worden. Zij is enorm charismatisch en vult een vergaderruimte totaal als ze binnenkomt. Iedereen luistert meteen naar haar. Ze weegt 145 kg en je kan dus ook niet zomaar om haar heen.

We hebben een gesprek over de rol van meditatie in de corporate wereld. Aan de bar. Ik met een spa-tje en zij met een biertje. De grote schaal pinda’s slinkt. Op een gegeven moment vraag ik haar: let eens op de bewegingen van je rechterhand, wat gebeurt daar?

Ze roept meteen, want ze is erg alert ‘nahhhhh, Jan, kom op, dit is geen werk. Ik moet nu echt ff afreageren hoor’.

Emotionele eetbuien. Spanning afreageren. En hop de hele schaal pinda’s is verdwenen. Ze was zich niet bewust van de bewegingen van de rechterhand en de kauwbewegingen op de pinda’s. Alsof ze in een zombiestaat verkeerde.

Elke keer weer zoekt Josefien een nieuw dieet, waar ze het heil van verwacht. Nu zijn het veel salades en zeewier in de misosoep. Eigenlijk leeft Josefien voortdurend met een ‘nee-set’ van oordelen over zichzelf. Ik mag dit niet eten, ik moet dat wel eten, ik zie er niet goed uit zo, ik moet echt nu afvallen.

Organisaties die haar volgen worden zelflerend. Maar zelf blijft ze elke keer weer opnieuw een poging doen zonder dat ze van het falen leert. We kennen elkaar al vele jaren. ‘Je moet me nu echt wat goeds voorschrijven Jan, dat ik afval. Zo gaat het niet verder.’ Alsof dat zo werkt.

Een aantal maanden na het falen van het zeewierdieet zie ik haar thuis, in de avond rond 10 uur terwijl de fles met vintage port half leeg is. Ik schrik ervan hoe ze eruit ziet. Donkere kringen onder de ogen met bags, en een supercharmante, ruimvallende trainingsbroek, beetje morsig. Ze geneert zich niet voor mij, we kennen elkaar te goed. Ik voel dat ik nu de directe benadering kan kiezen. Ik zeg kom eens mee naar de kamer waar de grote spiegel staat. We staan naast elkaar, een vrouwelijke clochard aan de drank en ik. Ik zeg: ‘wat zie je?’ De boodschap komt rauw binnen. Ik dik het nog wat extra aan: ‘Josefien, ik zie een alcoholverslaafde voor de poort van de dood’. Deze schok helpt.

We maken een plan. Een eet- en drinkdagboek, met bij elke eet/drinkactie de bijbehorende emotie. We spreken af dat ze een paar simpele qigong-oefeningen gaat doen, meditatie in beweging noem ik het. Om te leren jezelf te observeren. Want stilzitten heeft voor de westerse mens naar mijn mening geen zin. Dikke mensen met emotionele eetbuien moeten niet ook nog eens gaan stilzitten in mindfulness. Ik leg uit dat vanuit de qigong gezien dik zijn stagnatie van levensenergie is. En dat meditatief stilzitten ook leidt tot stagnatie. En tot frustratie. Want zodra je stil moet zitten (weer een uiting van een ‘nee-set’) worden de gedachten alleen maar actiever en chaotischer. En die drijven je regelmatig in het veroordelen van jezelf. Zodat je ongelukkig wordt. Ik leg uit dat ze alles mag eten en drinken, mits ze elke eet/drinkactie inzet om waar te nemen wat er met haar gebeurd. Fysiek, emotioneel en qua denken. En dat dan documenteert in een dagboek. Geen ‘nee-set’, maar een ‘ja-set’. Ik leer haar ook de schud-meditatie uit de qigong en vertel dat die bedoeld is om gestagneerde levensenergie weer in beweging te brengen. Elke metafoor die ik kan inbrengen mag immers, als de patiënt erbij gebaat is. Ik werk met haar aan haar eigen zelflerende systeem. We evalueren maandelijks en hebben geen doel om het gewicht te verminderen, geen focus op de weegschaal. Alleen maar focus op bewustwording van wat ze met haar lijf en leden doet. Ik denk dat ik geluk heb, want de aanpak helpt. Een halfjaar later draagt ze een modieus mantelpakje en ziet er stralend uit. Geen kringen onder de ogen. Een vernieuwde vrouw. Met een prachtig zelflerend vermogen. Ze kan zelfs haar eigen verhaal nu inzetten bij het trainen van organisaties. Hoe authentiek.

Ik geloof dat we emotionele eetbuien niet met een ‘nee-set’ moeten benaderen, maar moeten gebruiken als een methode om te ontwaken. Om weer vol mens te kunnen zijn. Met een helder bewustzijn. Dat voelt heel anders dan een emotioneel gestuurde eetmachine.