Blogs & columns
Blog

Als dit geen ziekte is…

Plaats een reactie

Een wanhopige moeder mailt me. Ze heeft een zoon van 16, wiens leven volledig beheerst wordt door de dwangstoornis (obsessive compulsive disorder; OCD). Er waren ook eerder wel problemen, maar sinds de lockdown is het helemaal misgegaan.

Dat hoor ik vaker. Dat kán komen omdat de pandemie inspeelt op smetvrees. Dan is het vaak de variant daarvan waarbij je niet zozeer bang bent zelf ziek te worden, maar anderen te besmetten. Dat noemen we wel besmettingsvrees. Het kan er ook aan liggen dat veel afleiding en structuur wegviel en de dwang minder werd begrensd en alle ruimte innam. Bij hem lijkt dat laatste het geval, want het gaat niet zozeer om angst voor besmetting of besmetten, maar meer om zich (walgelijk) vies voelen.

De tragiek is dat hij inmiddels ook behoorlijk vies is, want door de dwang kan hij zich niet douchen. Waarom is niet helemaal duidelijk, want hij wil er met niemand over praten. Omdat hij zich niet kan douchen kan hij ook niet in zijn eigen kamer, want die moet van hem beslist niet besmet raken. Hij is daar dan ook al tijden niet geweest. De laatste keer was acht weken terug, nadat hij zich bij uitzondering wel had kunnen douchen. Maar het was van korte duur. Nadat hij naar het toilet was geweest voelde hij zich weer vies, dus kon hij niet weer naar zijn kamer terug. Want die moet absoluut schoon blijven.

Ooit hoorde ik het verhaal van een man die ’s nachts vaak buiten sliep, omdat hij beslist zijn huis schoon wilde houden. Ik heb dat ook wel meegemaakt, dat jongeren niet meer in huis konden slapen. Dat kan hij gelukkig nog wel, maar niet op zijn eigen kamer. Hij slaapt op de bank. ’s Nachts maakt hij zijn moeder regelmatig wakker. Dan moet ze controleren of iets niet vies is. Als ze dat niet wil, dan raakt hij volledig in paniek en kan hij heel dwingend worden. Hij gaat niet naar school, heeft geen enkel contact met anderen, komt niet buiten en kan alleen maar een beetje netflixen en gamen op de laptop van zijn moeder.

Helaas is zijn verhaal geen uitzondering. Ik zie vaak jongeren en ook volwassenen wier leven volledig vergald wordt door een obsessieve onrust. Obsessie komt ook van obsidere, wat bezit nemen betekent. Je bent bij een dwangstoornis inderdaad bezeten door een vreselijke onrust en je hebt er alles voor over die kwijt te raken. De oorzaak ligt in erfelijke gevoeligheid en biologische en psychologische omgevingsfactoren die we nog niet goed kennen. Het komt in alle culturen ongeveer evenveel voor, bij 2 tot 3 procent van de mensen ooit in hun leven.

Ik snap niet dat er zo vaak moeilijk over gedaan wordt dergelijke psychische problemen een ziekte te noemen. Er is sprake van een afwijking van het gewone, er is sprake van lijden; dat lijden komt niet door maatschappelijke intolerantie en iemand kiest er niet voor. It’s a disease, not a decision. Ik noem zoiets een ziekte. Om een beetje tegemoet te komen aan de weerstand tegen het woord ziekte, spreek ik meestal van aandoening. Maar ik bedoel hetzelfde. Ziek-zijn is geen schande, ook niet als het je psychisch functioneren betreft. En een diagnose is geen oordeel, maar erkenning.

Meer van Menno Oosterhoff
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.