Afasie - Luus Koster

‘Mevrouw M., hallo, bent u wakker? De operatie is klaar.’ Ik heb bij mevrouw M. enkele uren geleden de galblaas verwijderd, omdat deze zeer vies ontstoken was. Ik kom langs om haar te vertellen dat alles goed is gegaan, dat de galblaas met stenen er via de kijkoperatie uit is gehaald en dat ik hoop dat ze snel herstelt. ‘Dat is geen mevrouw, dat is een meneer’, klinkt het vanuit het bed aan de overkant.

Verbaast kijk ik om. ‘Uh, nee, dit is echt mevróúw M.’ Door intensieve bestraling op haar hoofd in verband met een hersentumor is haar haargroei met name aan de voorzijde afwezig, wat een ietwat mannelijk voorkomen geeft. 

Arme mevrouw M. Al bijna 20 jaar geleden is een agressieve hersentumor bij haar effectief bestraald. Ze heeft hierop alleen wel haar spraakvermogen ingeleverd. Deze afatische dame heeft er waarschijnlijk enkele dagen over gedaan om haar omgeving duidelijk te maken dat ze forse pijn in haar bovenbuik had. Pas toen ze echt ziek werd, kwam ze op de eerste hulp. Bij de laparoscopie bleek de galblaas deels necrotisch. Wat zal die vrouw een pijn hebben gehad.

Afasie. Vreselijk. Niet duidelijk kunnen communiceren met de buitenwereld. Deze dame heeft al voor haar 30ste haar spraakvermogen ingeleverd en woont sinds geruime tijd in een verpleeghuis. De hersentumor heeft ze overleefd. Maar tegen welke prijs?

Ook de time-outchecklist voor de operatie leverde moeilijkheden op. Mevrouw, alleen op de operatiekamer, kon haar geboortedatum niet opnoemen. We wisten ook niet of ze begreep dat we haar gingen overrollen naar de operatietafel, toen we haar begonnen te duwen. Ik weet zelfs niet of ze het informed consent - de uitleg van de procedure en complicaties - begreep, die we van tevoren met de wettelijk vertegenwoordiger hadden doorgenomen. Waarschijnlijk wel. Zeer waarschijnlijk begrijpt ze alles heel goed, maar kan ze ons dat alleen niet duidelijk maken.

Wat frustrerend moet dat zijn, dat iedereen in jip-en-janneketaal overduidelijk articulerend op harde toon dingen gaat uitleggen, terwijl jij allang weet wat ze bedoelen en het liefst een gevatte opmerking terug maakt. Zo kan ze de dame in het bed aan de overkant dus ook niet vertellen dat deze in haar irritante bemoeizucht geen overhaaste conclusies moet verbinden aan ongewilde uiterlijkheden.

Mijn uitleg over de operatie lijkt haar gerust te stellen. Ze draait zichzelf op de andere zij en valt weer rustig in slaap. Ik denk dat ze na 20 jaar afasie een innerlijke rust heeft opgebouwd waar ik nog een hoop van kan leren.

Luus Koster (pseudoniem) is chirurg in opleiding.