Naming and shaming

Het was vrijdagmiddag en ik was in gedachten bij het leuke weekend dat ik in het vooruitzicht had. Totdat ik via een medewerker van onze Artseninfolijn hoorde dat zij net een zeer aangeslagen arts had gesproken.

Hij was gebeld door een journalist van de lokale krant die een verhaal wilde schrijven over een berisping die een regionaal tuchtcollege hem had opgelegd. Een verhaal over gemiste diagnoses en verkeerde behandelingen, allemaal vanuit het doel van ‘waarheidsvinding’. De arts had zich bijtijds gerealiseerd dat hij geen uitspraken kon doen vanwege het beroepsgeheim. Hij kon zich niet verdedigen en voelde zich klem gezet. De gedachten aan mijn weekend verdwenen naar de achtergrond. Zo’n situatie grijpt je aan. De emotionele belasting van een tuchtrechtzaak is al hoog. Je moet je werkzaamheden blijven uitvoeren en je daarop concentreren, terwijl de tuchtklacht als een zwaard van Damocles boven je hoofd hangt. En als daar dan ook nog eens de media bovenop komen…

Sinds 2012 zijn berispingen en boetes die de tuchtrechter oplegt vijf jaar lang zichtbaar in het openbare BIG-register. Ook worden deze gepubliceerd in een lokale krant, onder vermelding van de ‘aard van het vergrijp’, zonder verdere context. Het gaat om maatregelen die, anders dan schorsing, geen gevolgen hebben voor de beroepsuitoefening van de arts. De artsenfederatie heeft zich altijd verzet tegen deze wijze van naming and shaming. De patiënt schiet met de informatie niet wezenlijk iets op. Een tuchtmaatregel na een individuele klacht zegt niets over de totale kwaliteit van zorg door die arts. Het openbaar maken levert voor de patiënt dan ook geen zinvolle keuze-informatie op, maar is voor artsen wel onevenredig belastend en stigmatiserend. Het is logisch dat patiënten zullen denken ‘waar rook is, is vuur’ als ze de naam van hun arts in de krant lezen. Nog erger wordt het als een krant erop duikt en de patiënt wel zijn verhaal kan doen, maar de arts zich vanwege het beroepsgeheim niet kan verweren en daardoor ‘niet bereikbaar was voor commentaar’.

Tuchtmaatregelen zijn bedoeld om de zorg te verbeteren. Ook artsen maken soms fouten en daar moeten zij van kunnen leren, maar een publieke schandpaal leidt eerder tot een defensieve houding van artsen, wat de zorg niet beter maakt. De impact van een tuchtzaak is groot genoeg. Om die reden heeft de KNMG aangedrongen op een onderzoek naar de effecten van deze naming and shaming-regeling, dat het NIVEL nu uitvoert. Wij volgen dit op de voet en verwachten dat met de uitkomsten straks een nieuwe afweging kan worden gemaakt tussen enerzijds de ingrijpende effecten van openbaarmaking van tuchtmaatregelen op zorgverleners en anderzijds het belang van burgers bij openbaarheid.

Bij de KNMG Artseninfolijn kunnen artsen ondertussen als altijd terecht met ethische en juridische vragen en dilemma’s. Maar ook voor een luisterend oor als u klem zit. Of het nu gaat om een tuchtklacht of procedure bij het College van Medisch Toezicht (in totaal 1088 zaken in 2016) of om lastige gesprekken na bijvoorbeeld een incident, u bent niet de enige die dit overkomt en we denken graag met u mee. En dit soort signalen nemen wij mee naar de politiek om uw belangen goed te behartigen.