Samen in de eerste lijn

Vorige maand heb ik een dag binnen de muren van een verpleeghuis gewerkt. Normaliter werk ik alleen nog in de eerste lijn, maar zo nu en dan snuif ik graag aan het intramurale werk.

Telkens realiseer ik me dan hoeveel er is veranderd. Niet alleen hoe de bewoners in de loop der jaren veranderd zijn, maar ook hoeveel huiselijker de inrichting is geworden. Toen ik begon als specialist ouderengeneeskunde, woonden de mensen er vele malen langer dan nu: jaren tegen nu nog geen jaar gemiddeld. Bovendien verbleven ze ook nog met meerderen op één kamer.

De complexiteit van de medische zorg­vragen is mettertijd enorm toegenomen. Mensen leven langer, worden ouder, maar worden niet altijd gezonder oud en zijn steeds langer thuis. We kunnen steeds meer behandelen en voorkomen, maar uiteindelijk wordt iemand toch afhankelijk van zorg. De mensen die vroeger in het verzorgings- of verpleeghuis terecht konden, zijn nu dus vooral thuis.

Het zal vooral in de regio moeten gaan gebeuren; daar ligt een grote uitdaging

Specialisten ouderengeneeskunde zijn steeds vaker in de eerste lijn werkzaam, juist vanwege de langer thuiswonende ouderen met complexe zorgvragen. In het begin vooral in consult bij de huisarts, maar we zien meer en meer een roep om mee te behandelen of de zorg zelfs over te nemen in de thuissituatie. Als beroepsvereniging maken we ons al jaren hard voor onze inzet bij deze mensen thuis. Het is mooi dat in de eerstelijnsvisie 2030 van het Integraal Zorgakkoord van februari jl. is vastgelegd dat de specialist ouderengeneeskunde een vanzelf­sprekende speler in de eerste lijn is. De eerstelijnsvisie is opgesteld met maar liefst 18 partijen. Samen nemen we de verantwoordelijkheid om de eerstelijnszorg toegankelijk te houden en te zorgen voor continuïteit. De organisatie van de eerste lijn versterken, zodat we samen kunnen werken. Een mooi begin!

Maar daarmee is het natuurlijk nog niet klaar en geregeld.

Het zal vooral in de regio moeten gaan gebeuren; daar ligt een grote uitdaging. Maar over welke regio hebben we het dan eigenlijk? En: de ene regio is de andere niet. Er zijn gelukkig regio’s waar al mooie voorbeelden zijn. Laten we die gebruiken.

In de doorontwikkeling zullen we landelijk moeten zorgen voor passende onder­steuning. Hoe gaan we het met elkaar organiseren? Wat is er nodig in de bekostiging of contractering? Wie gaat wat doen? Hoe gaan we de zorg multi­disciplinair regelen? Hoe gaan we gegevens­uitwisseling faciliteren? Kortom: er is werk aan de winkel, maar aan de motivatie ligt het niet. Een belangrijk aandachtspunt is wel hoe we met elkaar zorgen dat het niet te langzaam gaat. De nood is immers op vele plaatsen nu al merkbaar.