Uitspraak Raad van State over derdelanders ‘wrang’

De overheid mocht de opvang van gevluchte derdelanders uit Oekraïne niet voortijdig stoppen. Deze recente uitspraak van de Raad van State heeft ook gevolgen voor de tientallen artsen die deel uitmaken van deze groep. Nu moeten deze mensen in maart 2024 vertrekken. ‘Teleurstellend’, vindt advocaat Jane Neslo, die 27 van deze derdelanders vertegenwoordigt.

Bij derdelanders gaat het om mensen die als buitenlander in Oekraïne werkten of studeerden, en daar een tijdelijke verblijfsvergunning hadden. Inmiddels schat de overheid dat het nog om zo’n 2900 mensen gaat. Een opvallend groot aantal van hen – tientallen – is arts of geneeskundestudent, omdat zij medicijnen studeerden in Oekraïne, op een tijdelijke verblijfsvergunning. Het gaat om mensen uit verschillende landen, een deel is Nigeriaan.

Aanvankelijk moesten zij het land verlaten per 4 maart 2023; dat werd verlengd tot 4 september. Maar omdat gevluchte Oekraïners zelf pas in 2025 weg hoeven, vochten derdelanders die beslissing aan bij rechtbanken, die elkaar in hun vonnissen tegenspraken. Daarom boog de Raad van State zich erover en in afwachting van de uitspraak konden zij blijven. Nu de hoogste bestuursrechter uitspraak heeft gedaan, verloopt de bescherming op 4 maart, als de Europese afspraken over die groep verlopen.

Teleurstellend

Enerzijds is het een goede uitspraak, zegt Neslo, omdat het aanvankelijke besluit van de staatssecretaris is tenietgedaan. ‘Tegelijkertijd is het feit dat deze groep nu niet gelijk is gesteld aan de Oekraïense vluchtelingen en andere mensen uit Oekraïne met een permanente verblijfsvergunning, teleurstellend.’ Oekraïners mogen een jaar langer blijven, tot maart 2025. ‘Dat vind ik wrang.’

Medisch Contact sprak eerder met een aantal van hen, zij wonen verspreid door Nederland in centra waar ook Oekraïners wonen. Bijna twee jaar lang wisten zij niet waar zij aan toe waren, al wilden zij het liefst een vervolg geven aan hun medische specialisatie, en hun dokterswens in vervulling laten gaan.

‘Het vonnis was heel ontmoedigend’, zegt arts Patience Okodugha. ‘Ik voel me ongelukkig over het feit dat hoewel we allemaal uit de oorlog zijn gekomen, we niet hetzelfde worden behandeld. Ik keek naar de uitzending van de uitspraak en iedereen in de zaal voelde zich op de een of andere manier verdrietig.’ Ze vraagt zich af: ‘Hoe moet het nu verder? Waar kunnen ze allemaal naartoe?’

Werkvergunning

Voor tientallen van deze derdelanders met een artsenachtergrond heeft de uitspraak mogelijk minder zware gevolgen. Zij hebben in afwachting van de uitspraak van de RvS via hun advocaat Jane Neslo een reguliere verblijfsvergunning aangevraagd en gekregen. Ze willen een versnelde opleiding doen voor verzorgende IG, en een Nederlandse taalcursus. De verblijfsvergunning is twee jaar geldig.

Werken als verzorgende IG is nog niet hetzelfde als werken als arts, maar het is een begin, zeggen ze. Ze wilden werken in de gezondheidszorg. ‘Op deze manier leren ze de Nederlandse gezondheidszorg kennen’, zegt Jane Neslo. Zo hebben ze tijd om hun taalniveau te verhogen en ook aan de studie te werken.’

Een van hen is de eerder genoemde Patience Okodugha uit Almere, zij is Nigeriaanse en werkte in Oekraïne al als arts. Zij is degene die als een soort coördinator, hier in Nederland, andere derdelanders met medische achtergrond heeft verzameld. Dankzij haar kon advocaat Neslo in één keer voor 27 derdelanders met artsenachtergrond met succes een verblijfsaanvraag indienen. Ook Prayer Nnekachi (Meppel) en Precious Ezekwu (Tilburg), die eerder in Medisch Contact aan het woord kwamen, kwamen zo aan een verblijfvergunning. Ze werken nu aan hun Nederlands en hopen in maart aan de slag te kunnen.

Zinai Gandu (Zetten) heeft zich in tweede instantie ook aangesloten bij de groep en een werkvergunning aangevraagd. Gandu, die in 2022 onder meer een observership heeft gevolgd in Utrecht UMC en graag in Nederland had willen blijven, is daarnaast haar opties in het buitenland aan het onderzoeken. Ze studeert voor een toets, die haar een plek aan een Amerikaanse medische opleiding kan bezorgen. ‘Mijn plan B.’

Naast deze 27 zijn er meer derdelanders die arts zijn; niet allemaal hebben ze gekozen voor deze route. Een asielaanvraag is overigens voor hen geen optie, zij komen uit ‘veilig land’ Nigeria. ‘Dit wilde ik ook niet’, zegt Zinai, ‘ik voel me geen vluchteling. Ik wil arts worden.’

En sommige derdelanders zijn nog bezig met hun geneeskundeopleiding. Zo is Isaac Beke (Ferwerd) bezig met zijn vierde jaar. Die opleiding volgt hij online, in Oekraïne.