Minister wil geldstromen vanuit industrie naar artsen scherper in de gaten houden

Om ongewenste beïnvloeding van zorgprofessionals door bedrijven te voorkomen, zet demissionair minister Pia Dijkstra van VWS in op meer overheidsregulering. Eén van de redenen daarvoor is dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd nu niet goed kan handhaven op ongewenst gunstbetoon, omdat daarvoor geen wettelijke basis is, zo stelt Dijkstra in een brief aan de Tweede Kamer.

Het transparantieregister moet een wettelijke basis krijgen en álle zorgprofessionals en medische bedrijven moeten worden verplicht hun financiële relaties erin te vermelden, vindt Dijkstra. Wel wil ze – om te veel administratieve lasten te voorkomen – een ondergrens van 500 euro hanteren en een nader te specificeren ondergrens voor de grootte van organisaties die zich aan de nieuwe regels moeten houden.

Sponsoring

Ook moeten de besturen van zorgorganisaties voortaan hun goedkeuring geven aan alle overeenkomsten binnen de instelling waarin financiële relaties worden aangegaan, óók als dit een overeenkomst is met een individuele zorgprofessional of een medisch-specialistisch bedrijf. Daarnaast moet wettelijk worden vastgelegd wat er valt onder de term ‘sponsoring’, want het is nu vaak onduidelijk wat ermee wordt bedoeld en dat bemoeilijkt het toezicht op ongewenste beïnvloeding door sponsoring.

Zelfregulering

Sinds 2012 worden financiële relaties tussen zorgprofessionals en de medische industrie vastgelegd in het Transparantieregister Zorg. Dit is een systeem op basis van zelfregulering in het zorgveld. Maar zelfregulering werkt niet goed, stelt Dijkstra vast: registraties van financiële relaties ontbreken vaak of zijn niet vindbaar en het Transparantieregister is niet goed doorzoekbaar. Daarnaast is uit IGJ-onderzoek naar voren gekomen dat binnen ziekenhuizen de interne transparantie vaak niet op orde is en dat ziekenhuisbesturen niet altijd op de hoogte zijn van de financiële relaties tussen hun artsen en de farmaceutische of hulpmiddelenindustrie.

Transparantie

In haar brief benadrukt Dijkstra dat niet alle financiële relaties tussen industrie en zorgprofessionals verkeerd zijn. Ze stelt dat dergelijke geldstromen juist van groot belang zijn voor onderzoek, onderwijs en innovatie in de zorg. Wat haar betreft zit het probleem hem in de transparantie over deze financiële relaties. Daarnaast stelt ze vast dat het moeilijk is de omvang van de problematiek in kaart te brengen, omdat er geen verifieerbare data bestaan over hoe breed ongewenste beïnvloeding in de zorg voorkomt. Ook denkt ze dat overheidsregulering niet alle problemen gaat voorkomen.