Fertiliteitszorg minder toegankelijk voor transgender personen

De zorg voor transgender en genderdiverse personen die een actuele of (mogelijk) toekomstige kinderwens hebben kan beter. Dat komt naar voren in een publicatie van het Centrum voor Ethiek en Gezondheidszorg (CEG) over de ethische en juridische vraagstukken in de fertiliteitszorg voor transgenderpersonen.

Transgender personen hebben minder toegang tot fertiliteitszorg dan andere doelgroepen, concludeert het CEG. Het komt in Nederland voor dat transgender personen worden geweigerd door fertiliteitsklinieken van ziekenhuizen. Patiënten moeten daardoor grote afstanden afleggen om fertiliteitszorg te ontvangen of om te bevallen. Volgens het CEG wordt dit deels veroorzaakt door een verouderd standpunt van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Daarin wordt aangeraden terughoudend te zijn bij geassisteerde voortplanting bij transgender personen. Redenen die in dat standpunt worden genoemd zijn bezorgdheid over het welbevinden van transgender wensouders en hun kinderen en dat een deel van de behandelingen nog experimenteel is.

Verouderd

De NVOG erkent dat dit standpunt uit 2016 is verouderd en momenteel wordt herzien, licht een woordvoerder van de NVOG desgevraagd toe. ‘Sinds de laatste versie van het standpunt hebben zowel in de wetenschap als in de maatschappij ontwikkelingen op het gebied van genderdiversiteit en vruchtbaarheidsbehandelingen plaatsgevonden. Er wordt al enige tijd gewerkt aan een geactualiseerd standpunt dat aansluit op internationale richtlijnen en literatuur. Het doel daarvan is om de zorg toegankelijker en inclusiever te maken. Op dit moment ligt het concept ter autorisatie bij de leden van de NVOG, daarom zijn we nog terughoudend met het doen van mededelingen over de inhoud. We verwachten de publicatie eind mei 2024.’

Kanker

Het CEG wijst er daarnaast op dat behandelingen die erop zijn gericht de vruchtbaarheid te behouden bij patiënten die een hormonale behandeling of een geslachtveranderende operatie ondergaan, zijn overgenomen van de fertiliteitszorg voor patiënten met kanker. Zo kan ervoor worden gekozen zaadcellen, eicellen of eierstokweefsel op te slaan buiten het lichaam. Deze behandelingen kunnen voor transgenderpersonen echter belastend zijn, bijvoorbeeld door de verrichtingen die zij moeten ondergaan of doordat de transitie moet worden uitgesteld of gepauzeerd. Gevoelens van genderincongruentie kunnen daardoor verergeren, langer aanhouden of terugkeren. Transgender personen hebben daarom andere behoeften dan patienten met kanker als het gaat om counseling en de gebruikte methoden, stelt het CEG.

Complex

Volgens het CEG is de beslissing om wel of niet een behandeling voor het behoud van de vruchtbaarheid te ondergaan complex. En dit geldt nog sterker voor kinderen en jongeren, die nog geen gedachten hebben gevormd over het ouderschap of hun reproductieve wensen. Ook kan het voorkomen dat hun ouders er andere gedachten en wensen over hebben.

Daarnaast belemmert een gebrek aan kennis bij zorgprofessionals een brede toegang tot de fertiliteitszorg. En tegelijkertijd is er weinig goed onderzoek gedaan op basis waarvan de behandeling en counseling beter kunnen worden afgestemd op de behoeften, concludeert het CEG.