Deens onderzoek: quetiapine liever niet offlabel gebruiken

Er is een ‘robuust verband’ tussen het gebruik van laaggedoseerd quetiapine en cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. Dat is de conclusie van de Deense onderzoekers Mikkel Højlund e.a. in World Psychiatry.

In de standaarddoses die worden gebruikt voor de behandeling van schizofrenie of bipolaire stoornis is quetiapine in verband gebracht met gewichtstoename en verhoogde niveaus van totaal cholesterol en LDL-cholesterol. Maar het middel wordt, ook in Nederland, vaak offlabel in lage doses voorgeschreven als alternatief voor hypnotische, sedatieve of anxiolytische doeleinden. De risico’s van deze dosering waren tot dusver onbekend.

Højlund e.a. vergeleken gegevens van laaggedoseerde quetiapinegebruikers met gebruikers van slaapmiddelen (zogeheten Z-medicatie, zoals zolpidem en zopiclon) over de periode 2003 tot 2017, allen (leeftijd van 18-85 jaar) zonder een voorgeschiedenis met ischemische beroerte, myocardinfarct, kanker en ernstige psychische aandoeningen. In totaal vergeleken ze een cohort van 60.566 laaggedoseerde quetiapinegebruikers met 454.567 gebruikers van deze slaapmiddelen.

Cardiovasculaire sterfte

Højlund e.a. vonden een verhoogde risico op cardiovasculaire sterfte, terwijl ze een verhoogd risico op niet-fatale ischemische beroerte vonden bij continue behandeling met laaggedoseerd quetiapine en geen toename van het risico op niet-fataal myocardinfarct.

Na een aantal statistische correcties ging het om 558 sterfgevallen op 60.564 quetiapinegebruikers versus 2903 sterfgevallen op 454.552 slaapmiddelgebruikers. Dat komt volgens de onderzoekers overeen met een hazardratio van 1,90. Ook een separate vergelijking met het gebruik van SSRI’s pakte in dat opzicht ongunstig uit voor laaggedoseerde quetiapine.

Vrouwen en ouderen

Volgens Højlund e.a. zijn de risico’s het hoogst bij continue behandeling, en bij vrouwen en ouderen. Advies: ‘Op basis van deze bevindingen stellen we voor om offlabel laaggedoseerde quetiapine voor sedatieve of hypnotische doeleinden te ontmoedigen.’

Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) riep eerder al op het middel, dat AstraZeneca verkoopt onder de naam Seroquel, niet te gebruiken, omdat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het de slaapkwaliteit verbetert.

Use of low-dose quetiapine increases the risk of major adverse cardiovascular events: results from a nationwide active comparator-controlled cohort study