Zielig

Schuin tegenover me lag een vrouw bij te komen. Net als ik was ze kort ervoor geopereerd, net als ik was ze alleen. Aan alle andere bedden zaten echtelieden, vrienden of familie. Zelf had ik het niet nodig gevonden iemand mee te vragen: de ingreep van die dag was een fluitje van een cent, mijn Port-a-Cath mocht er eindelijk uit. Ik beschouw mezelf inmiddels, na bijna twee decennia MS en twee jaar kanker, als een doorgewinterd patiënt en een van de consequenties daarvan is dat ik bijna alle ziekenhuisbezoeken en controles alleen afdoe. Maar voor haar vond ik het zielig. Lig je daar alleen in je bedje.

Toen ik weg mocht en in een zijkamertje mijn operatiekleding verwisselde voor mijn gewone plunje - loopstok balancerend tegen een kast, arm moeizaam door een mouw wringend, want de verse wond onder mijn sleutelbeen trok - kwam ze vlak na mij de kleedkamer binnen. We raakten aan de praat. Ze bleek zojuist haar om-en-nabije twintigste operatie te hebben gehad. Ze was, zei ze eerlijk, de tel een beetje kwijt -haar carrière als patiënt omspande dertig jaar. Ze was stukken doorgewinterder dan ik.

Waarom had ik eigenlijk medelijden met haar? Waarom is het zo verleidelijk om te denken dat je zelf iets makkelijk aankan, maar dat hetzelfde voor een ander vast stukken zwaarder is? Is dat een poging jezelf groter te maken door anderen kleiner in te schatten? Het is een mechanisme dat je vaak ziet. ‘Ik kan uiteraard wel met deze informatie omgaan, maar mijn patiënten/kinderen/lotgenoten kunnen dat wellicht niet, mogelijk interpreteren ze die verkeerd of raken ervan in de war. Dus is het maar beter deze informatie niet te publiceren/delen.’ Het komt erop neer dat je anderen tot regel maakt, terwijl je jezelf tot loffelijke uitzondering bestempelt. Jíj kunt het wel aan, bent verstandig. Van anderen valt dat nog maar te bezien.

Artsen zijn om die reden vaak huiverig voor patiënten die op internet informatie opzoeken. Ik heb dat altijd onzin gevonden. De gemiddelde huisarts weet ondertussen minder over de laatste ontwikkelingen in de aidsbestrijding dan een mondige aids­patiënt. Het aardige van internet is onderwijl dat er evenveel sceptici posten als kwakdenkers. De snelle discussie in nieuwsgroepen en op webfora zorgt ervoor dat kaf vlot van koren wordt gescheiden; makkelijker bovendien dan in oudere media. In de Privé, in huis-aan-huisblaadjes en tv-programma’s bestaat de mogelijkheid om in debat te gaan immers niet, en ook daar worden de meest wonderbaarlijke remedies geclaimd.

Betrouwbare, accurate en actuele informatie aanbieden, is zinnig. De behoefte daaraan is groot bij patiënten en hun intimi. Op het net komen steeds meer plaatsen waar zulke informatie wordt geboden. De pagina’s van De Amazones, voor jonge vrouwen met borstkanker, worden duizenden malen per week geconsulteerd. Zulke cijfers zeggen iets over de bereidheid én de behoefte van mensen om zich te laten informeren.

Als ik zulke dingen beweer over de verstandigheid en het evaluatievermogen van patiënten, zeggen artsen gewoonlijk: ‘Ja, maar jíj bent mondig!’ Ik ben mondig. Dus ik moet mijn mond houden. Hoe paradoxaal, denk ik dan altijd. Door me te vertellen dat ik mondig ben, ontkrachten deze artsen wat ik zeg en ontnemen ze me wat ze me zojuist nog toedichtten. Tegelijkertijd beledigen ze andere patiënten met deze uitspraak. En betrapte ik mezelf op precies zoiets. Zij, die mevrouw daar schuin tegenover me, was zielig. Ik, want doorgewinterd, niet. Ze bleek een meer geroutineerde patiënt te zijn dan ik hoop te worden.

Karin Spaink

PDF van dit artikel

Lees alle MC-columns van Karin Spaink.

Ga naar de

website van Karin Spaink