Toezien en toezicht

Hoe geconcentreerd mijn buurmeisje vorige week ook naar de traag en kronkelend bewegende worm keek, hij vervolgde zijn weg. Anders werd het toen zij met haar vingers aarden wallen maakte en zo de worm in de gewenste richting stuurde. Om toezicht te houden moet je kunnen toekijken, toezien. Andersom geldt dat niet.

Toezicht voortdurend in beweging
Het toezicht van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS) op de medische vervolgopleidingen wordt wel eens omschreven als bureaucratisch of weinig flexibel. Soms gaat deze uitspraak gepaard met heftige emoties of leidt deze constatering tot een verbeterpunt in een notitie. Het houdt in ieder geval de gemoederen bezig. Veel partijen zijn er immers bij betrokken: aiossen, opleiders, ziekenhuisbestuurders, Modernisering Medische Vervolgopleidingen (MMV), bureaumedewerkers van de afdeling Opleiding & Registratie in Utrecht, het College Geneeskundig Specialismen (CGS), de leden van de RGS en natuurlijk de secretarissen van de RGS. De laatsten spelen een belangrijke rol in het toezicht. Zij zijn een speciaal soort mensen met kameleontische eigenschappen, variërend van het boegbeeld van de RGS, de kop-van-jut, de goed geïnformeerde vraagbaak, de vredesduif, de alles-begrijpende-liefdevolle meedenker tot de standvastige-niet-te-vermurwen uitvoerder van de regelgeving.

De manier van toekijken en het toezicht zijn, net als een opleidingsplan, voortdurend in beweging en op zoek naar de beste kwaliteit. Zo wordt er van alles bedacht: standjes visiteren van opleidingen (Saai….maar twee smaken: horizontaal en verticaal), high trust-high penalty procedure en toezicht op afstand. Dat laatste spreekt mij wel aan. Aiossen, opleiders, en ziekenhuisbestuurders zijn immers professionals. De stille revolutie is al aan de gang.

Zelfsturing

Halverwege de vorige eeuw was centraal toezicht houden op de opleidingen nog één van de argumenten om een registratiecommissie in te stellen. Nu wordt het zelfsturende principe van opleidingen steeds zichtbaarder. Elk opleidingsziekenhuis heeft een Centrale Opleidings Commissie (COC), die toeziet op de kwaliteit en het functioneren van de opleidingen. Toezicht op afstand is alleen mogelijk bij een goed functionerende COC. Onvoorwaardelijke deelname van het ziekenhuisbestuur in de COC en een adequate vertegenwoordiging van aiossen zijn hierbij vereisten. Kunnen wij de RGS dan opheffen? Nee, de nadruk voor de RGS komt meer te liggen op erkenning en toezicht is met name nog nodig voor de opleiding die terugvalt naar een puberaal stadium. Daarnaast blijft het houden van een register voor opleiding, registratie en herregistratie een kerntaak van de RGS.

Een ‘I have a dream’- fantasie? Nee, kijk om u heen. Binnen veel opleidingen vinden discipline-overstijgend onderwijs, interne audits en actieve bemoeienis van de COC met de interne kwaliteitscyclus al plaats. Bemiddeling tussen aios en opleider door de COC komt steeds vaker voor en is sinds de wijziging van het kaderbesluit, waarbij alle opleidingsbesluiten door de opleider worden genomen, nog belangrijker geworden. Actieve COC’s lopen al voor op de regelgeving.

En zo hoort het ook. Regels dienen om de goede praktijk vast te leggen. Dat die regels daarmee soms goed gedrag kunnen en moeten afdwingen, is mooi meegenomen.

Mijn buurmeisje heeft het al begrepen. Vandaag zei ze over haar schouder heen, ‘Je hoeft niet mee te kijken, ik kan het zelf wel.’

Louis Verschoor, secretaris registratiecommissie KNMG