Swan-ganz­katheter is uit

Het gebruik van een longslagaderkatheter is tanende. Wat ooit een prachtige innovatie leek, blijkt in de praktijk nauwelijks van waarde.

De longslagaderkatheter werd in 1967 ontworpen door de cardiologen Jeremy Swan en William Ganz. Aanvankelijk was de katheter vooral bedoeld om de druk in de longslagader en de cardiale output te meten. Later breidde het gebruik zich uit tot onder meer de diagnostiek en behandeling van longoedeem en voor de afgifte van medicijnen.

Sinds het midden van de jaren tachtig is het gebruik van de katheter onder vuur komen te liggen. In eerste instantie vanwege het gebrek aan trials die de voordelen van de swan-ganzkatheter bewijzen. Later omdat uit alsnog uitgevoerde trials een verhoogde mortaliteit door de katheter zou blijken. Definitief uitsluitsel over het nut is er sindsdien niet gekomen, maar de twijfel is gebleven.

In een studie in Journal of the American Medical Association (JAMA) van 25 juli tonen onderzoekers van de Dartmouth Medical School in Hanover (New Hampshire) aan dat het gebruik van de swan-ganzkatheter in de Verenigde Staten de afgelopen vijftien jaar drastisch is afgenomen. In 1993 waren er nog 5,66 longslagaderkatheterisaties per 1000 ziekenhuisopnames. In 2004 waren dat er nog maar 1,99 per 1000, een afname van 65 procent. De auteurs veronderstellen dat die afname samenhangt met de notie dat gebruik van deze katheter de sterfte in ieder geval niet doet afnemen.

In een redactioneel commentaar staan traumatologen uitgebreid stil bij de veertigjarige geschiedenis van de swan-ganzkatheter. Zij stellen vast dat de katheter een uitmuntende en geavanceerde manier is om zeer gedetailleerde informatie te vergaren over de hemodynamische toestand van patiënten. Om die reden werd de katheter snel en op grote schaal in gebruik genomen. Tegelijkertijd zijn artsen nooit in staat zijn geweest om de verzamelde informatie aan te wenden voor een betere gezondheidstoestand van de patiënt. << RC

JAMA 2007; 298: 423-9 en 458-61