Stralingsdosis bij longkankerscreening met CT-scans valt mee

Longkankerscreening met CT-scans bij hoog-risicopatiënten verhoogt de kans op extra kankergevallen door de blootstelling aan straling. Maar die kans is klein, en weegt niet op tegen het aantal gevallen van longkanker dat wordt gevonden. Dat stellen Cristiano Rampinelli e.a. op basis van een analyse van de gegevens van een langlopende trial naar het nut van longkankerscreening met CT-scans, de Cosmos-studie. De resultaten verschijnen in The BMJ.

In de studie ondergingen 50-plussers met meer dan 20 packyears en geen kanker in de voorgeschiedenis, jaarlijks een CT-scan met lage dosis straling. Het ging in deze studie om ruim vijfduizend mannen en vrouwen. De onderzoekers gingen na hoeveel scans zij in tien jaar hadden ondergaan, inclusief vervolgonderzoeken (waaronder ook PET-CT-scans). De cumulatieve dosis na tien jaar was 9,3 mSv voor mannen en 13,0 mSv voor vrouwen.

Aan de hand van tabellen uit een rapportage over biologische effecten van ioniserende straling (BEIR VII-report), berekenden zij wat dat betekende voor de kans op kanker. Afhankelijk van leeftijd en sekse betekende dat een extra kans op longkanker van 1,4 tot 5,5 per 10.000 gescreenden in tien jaar tijd. Voor andere grote kankersoorten was dat 2,6 tot 8,1. Vervolgens vergeleken ze het aantal extra kankergevallen met het aantal gedetecteerde longtumoren. Daaruit berekenden ze dat per 108 gedetecteerde longtumoren er één geval van kanker optrad.

Daarmee is de kous nog niet af. Zo is er discussie of waarop het cumulatieve kankerrisico zo mag worden berekend. Ook is de discussie over de kosten en baten van jaarlijkse longkankerscreening nog niet afgerond. De auteurs durven wel te stellen dat de blootstelling aan straling en het risico dat daarmee samenhangt acceptabel is. Daarbij gaan zij af op studies waaruit blijkt dat de sterfte aan longkanker daalt door screening. Wordt vervolgd.

BMJ, 2017. Doi:10.1136/bmj.j347