Stamcellen repareren hart niet

Het stimuleren van stamcellen heeft geen gunstig effect op de linkerventrikel van patiënten die vanwege een hartinfarct een dotterbehandeling hebben ondergaan. Deze teleurstellende conclusie trekken Duitse onderzoekers in een publicatie in JAMA van 1 maart. Zij doen dit op basis van een dubbelblind uitgevoerde placebogecontroleerde studie met 114 patiënten met een hartinfarct met ST-elevatie. De wetenschappers zijn afkomstig van verschillende instituten en vormen samen het REVIVAL-2 consortium (REVIVAL staat voor

Regenerate Vital Myocardium by Vigorous Activation of Bone Marrow Stem Cells

).

In de trial behandelden de onderzoekers 56 patiënten met granulacyt colonystimulating factor (G-CSF). Van G-CSF is bekend dat het stamcellen uit het beenmerg vrijmaakt. De patiënten kregen G-CSF vijf dagen na een geslaagde ballondilatatie. De placebogroep telde 58 patiënten.

Hoewel G-CSF bij de patiënten een flinke hoeveelheid stamcellen mobiliseerde, bleek dit geen klinisch effect te sorteren. Zowel op het primaire eindpunt van de grootte van het infarct als op het secundaire eindpunt van de linkerventrikel-ejectiefractie heeft het middel geen effect. Er zijn geen significante verschillen tussen beide patiëntengroepen.

De onderzoeksresultaten druisen in tegen eerdere hoopgevende resultaten van kleine, niet-placebogecontroleerde studies met G-CSF. Cardioloog Robert Kloner - what’s in a name - becommentarieert de REVIVAL-2 studie en schrijft dat verschillende stamcelonderzoekers teleurgesteld zullen zijn door de resultaten van de Duitsers. Hij verwacht dat wetenschappers op zoek zullen gaan naar de ‘fouten’ in het onderzoek, maar plaatst daarbij de kanttekening dat REVIVAL-2 wel het eerste grote, goed opgezette onderzoek is. Alleen nog meer grote onderzoeken kunnen onderscheid maken tussen een hype en de realiteit, en uitwijzen of stamcellen wel of niet zinnig zijn bij de behandeling van een hartinfarct, aldus Kloner. \<\< EJP

JAMA 2006; 295: 1003-10 en 1058-60