Richtlijn atriumfibrilleren ter discussie

Over de medicijnen die geschikt zijn voor het reguleren van de hartfrequentie bij permanent atriumfibrilleren bestaat overeenstemming. Over de volgorde en de voorkeur van gebruik niet.

Volgens de meest recente richtlijn van het Britse National Institute for Clinical Excellence (NICE) moet ter verlaging van de ventrikelfrequentie bij permanent atriumfibrilleren worden gestart met een bètablokker of een calciumantagonist. In tweede instantie kan één van beide medicijnen worden gecombineerd met digoxine (Lanoxin). Ook de richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap houdt die volgorde aan. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie doet dat eveneens, maar tekent aan dat dit alleen geldt bij actieve patiënten en niet bij inactieve ouderen.

In British Medical Journal van 24 november betwisten cardioloog Kevin Channer en onderzoeker Theodora Nikolaidou deze richtlijnen. Zij doen dat op basis van een literatuuronderzoek. Zij vonden 57 studies, waaronder 25 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken.

Volgens de auteurs is er in de onderzochte studies weinig bewijs dat een monotherapie met een bètablokker of calciumantagonist de inspanningstolerantie meer doet toenemen dan digoxine. Een monotherapie van bètablokkers kan de inspanningstolerantie zelfs doen verminderen. Evenmin hebben Nikolaidou en Channer bewijs gevonden voor de stelling dat mono­therapieën met bètablokkers of calciumantagonisten de hartfrequentie tijdens inspanning en rust beter controleren dan digoxine alleen. De beste resultaten worden behaald bij een combinatie van een digoxine met een bètablokker of een calciumantagonist. Daarbij is het veilig en verstandig om de behandeling te starten met digoxine, zo menen de onderzoekers. << RC

BMJ 2007; 355: 1057-8