Overlevingskans kind met kanker onder Europees gemiddelde

De overlevingskans voor kinderen met kanker in Nederland ligt onder het Europese gemiddelde. Als de Oost-Europese landen worden uitgesloten van de ranglijst, eindigt Nederland zelfs als laatste. Volgens epidemioloog Jan-Willem Coebergh zijn er nogal wat kanttekeningen bij de cijfers te plaatsen.

Van de Nederlandse kinderen die tussen 1990 en 1994 kanker kregen, was na vijf jaar nog 70,7 procent in leven. Nederland scoort daarmee onder het Europese gemiddelde van 71,8 procent. Dat blijkt uit de gegevens van de Eurocare III-studie, die vorige week verschenen in Annals of Oncology. De studie maakte gebruik van 45 kankerregistraties in twintig Europese landen, met daarin de gegevens van 23.000 kinderen tot 15 jaar.

Per land loopt het aantal kinderen dat vijf jaar na de diagnose nog leeft sterk uiteen: van 45 procent in Estland tot 90 procent in IJsland. In het algemeen zijn de resultaten goed in Scandinavië en Centraal-Europa (Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland) met overlevingspercentages van 74 tot 81 procent. De Oost-Europese landen Estland, Slowakije, Polen, Tsjechië en Slovenië scoren slecht met percentages van 45 tot 65 procent. Nederland zit samen met Groot-Brittannië en Denemarken

in de middenmoot met percentages rond de 70 procent. Als de ranglijst wordt opgemaakt zonder de Oost-Europese landen - die in mogelijkheden en middelen ver achterlopen -, bungelt Nederland onderaan.

De overlevingkans per kankersoort blijkt ook nogal uiteen te lopen. Omdat het om relatief kleine aantallen gaat, is Nederland voor de analyse samengevoegd met Oostenrijk, Zwitserland en Malta. Deze groep ‘overige West-Europese landen’ haalt vooral slechte cijfers voor acute niet-lymfatische leukemie en non-Hodgkin-lymfoom. Voor de eerste diagnose is de vijfjaarsoverleving in de groep van Nederland 45 procent, terwijl in Scandinavië 62 procent de ziekte overleeft. Van de kinderen met non-Hodgkin overleeft hier 69 procent tegen 89 procent bij koploper Duitsland.

Epidemioloog Jan-Willem Coebergh van de Erasmus Universiteit in Rotterdam is verrast door de cijfers. ‘Het verbaast me dat we onderaan staan als Oost-Europa buiten beschouwing blijft.’ Desondanks waarschuwt Coebergh - die zelf aan het Eurocare-onderzoek bijdroeg - voor al te ferme conclusies. ‘Door strenge privacywetgeving in een aantal landen, waar-onder Duitsland en Frankrijk, is het daar moeilijk om overlevingsgegevens te verzamelen. Die grote landen wegen erg zwaar mee in het gemiddelde, dat daardoor waarschijnlijk geflatteerd is.’

Volgens Coebergh is de goede score van Duitsland mogelijk een gevolg van het grondige en agressieve behandelbeleid daar. ‘Kinderen gaan onmiddellijk naar een kinderarts en niet eerst naar een huisarts. Vervolgens is de behandeling agressief. Dat levert op korte termijn iets betere resultaten op. De keerzijde is dat de kinderen op latere leeftijd vaker gezondheidsproblemen krijgen.’

Over de verschillen bij specifieke ziektebeelden merkt Coebergh op dat Nederland bij de relatief veelvoorkomende acute lymfatische leukemie in de top eindigt. ‘Daar hebben we goede protocollen voor. Kennelijk is dat bij acute niet-lymfatische leukemie (ANLL) anders. Overigens geldt dat de tumoren in de categorieën ANLL en non-Hodgkin zeer heterogeen zijn. Opgeteld bij de kleine absolute aantallen moet je voorzichtig zijn met harde conclusies over de overlevingspercentages. En dan nog: kinderoncologie is geen kookboekgeneeskunde. Het is voortdurend in ontwikkeling, zodat het ene land best eens kan voorlopen op het andere.’

Echt zorgen maakt Coebergh zich over het Eurocare-onderzoek zelf. ‘Deze cijfers gaan over de periode 1990-1994. Door gebrek aan financiële middelen en door de privacywetten heeft het jaren gekost om de cijfers te verzamelen en te publiceren. Dat zou sneller moeten en kunnen. We zouden nu al de cijfers van de vijfjaarsoverleving tot 2000 en die van de eenjaarsoverleving over 2001 moeten hebben, zodat er ook snel kan worden bijgestuurd. Helaas maakt de Europese Unie geen geld meer vrij voor Eurocare.’ << RC