Overbehandeling bij ouderen niet aangepakt

Bij Amerikaanse ouderen met diabetes leiden lage HbA1c- en bloeddrukwaarden zelden tot aanpassing van medicatie. Dit stellen Jeremy Sussman e.a. op basis van een retrospectieve cohortstudie. De resultaten staan beschreven in JAMA Internal Medicine.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat te lage streefwaarden voor bloeddruk en HbA1c voor ouderen niet zinvol zijn. Sterker nog: te lage waarden zijn waarschijnlijk gevaarlijk. De onderzoekers gingen bij een cohort 70-plussers met diabetes na of zij in 2012 weleens een lage (120-129 c.q. <65) of erg lage (<120 c.q. <65) bloeddruk hadden, of een laag (6,0-6,4) of erg laag (<6,0) HbA1c hadden. Vervolgens keken ze of hun arts daarop de medicatie had aangepast, door een middel weg te laten of dosis te verlagen. Medicatie die afgezien van bloeddruk- of glucoseverlaging ook andere effecten kon hebben, werd buiten beschouwing gelaten. Helaas konden de onderzoekers niet zien of het aantal eenheden insuline verlaagd was.

Meer dan de helft van de mensen die bloeddrukverlagers gebruikten, had in dat jaar weleens een lage bloeddruk, 38 procent zelfs erg laag. Bij de ‘erg lage’ groep volgde in 19 procent van de gevallen verlaging van hun dosering of weglaten van medicijn, maar bij de groep met een normale of hoge bloeddruk gebeurde dat bij 15 procent. Van de hele groep kwam een laag HbA1C bij 13 procent voor, een erg laag bij 7,2 procent. Vermindering vond plaats bij 27 procent van de erg lage groep, bij 17,5 van de groep met een HbA1c van 6,5 of hoger.

Kortom: hier valt nog winst te behalen. Er zijn overigens genoeg redenen waarom artsen nog niet zo happig zijn om strakke streefwaarden los te laten: zo zijn richtlijnen en kwaliteitsindicatoren vaak meer gericht op het voorkomen van onderbehandeling dan overbehandeling. Verder staat ook niet vast dat minder strak behandelen ook daadwerkelijk de uitkomsten verbetert. Of vanaf welke waarde en bij hoeveel metingen afbouwen is aangewezen.

Commentator Enrico Mossello roept dan ook op tot trials om dit te onderzoeken. Prachtig. Maar in de tussentijd lijken gezond verstand, begrip van werking en bijwerkingen, inzicht in de zin en onzin van preventie op hogere leeftijd, en een goed gesprek met de oudere in kwestie in ieder geval op zijn plaats.

Sophie Broersen @sbroersen

JAMA Intern Med. Doi: 10.1001/jamainternmed.2015.5110 en 5941