Orde-voorzitter: Keerpunt

Deze week bezocht ik samen met Rob Diepersloot, voorzitter van de Kamer Vrij Beroep van de Orde, de jaar­vergadering van de wetenschappelijke vereniging voor Keel- Neus- en Oorheelkunde. Wij hebben daar enkele standpunten van de Orde bediscussieerd. Dat werkt verhelderend en onderstreept de onderlinge belangen en afhankelijkheid. Voor beide organisaties is het een keerpunt in de wederzijdse relatie.

De ogenschijnlijke afstand tussen de Orde en de wetenschappelijke verenigingen wordt hierdoor kleiner. En het besef groeit dat de Orde er is voor alle medisch specialisten; in vrij beroep, dienstverband of werkzaam in een universitair medisch centrum. In veel landelijke commissies worden inmiddels de belangen van alle medisch specialisten door de Orde behartigd. Mede door de statutenwijziging in 2006 kan de Orde als onderhandelingspartner optreden voor de AMS. Daardoor zijn wij van geen onder­handelingstafel meer weg te houden.

Binnen de gezondheidszorg was het grote keerpunt in deze kabinetsperiode de stelselwijziging. Een jaar na de invoering van de DBC-systematiek heeft deze majeure verandering, mede door extra inspanningen van de medisch specialisten, niet tot grote problemen geleid. De kern van het keerpunt ligt echter niet in administratieve veranderingen, maar veel meer in gewijzigde verhoudingen. Dat klinkt wat abstract en lijkt misschien ver van uw bed. Maar het is dichterbij dan u denkt.

Nieuwe verhoudingen in de ziekenhuisverantwoordelijkheden creëren de kans om zelfstandige behandelcentra op te starten; Clinics of Excellence, zoals de Maartenskliniek of het Oogziekenhuis Rotterdam, die met algemene ziekenhuizen allianties aangaan. Voorts ontstaan er nieuwe samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen en medisch specialisten, met flexibeler contracten. Voorbeelden hiervan zijn een combinatie van een dienstverband en een deel werken in vrij beroep, of werken in vrij beroep met een gedeeltelijk dienstverband.

Dit keerpunt heeft alles te maken met de veranderingen in de Europese Unie. Er ontstaat grensoverschrijdende concurrentie, waardoor medisch-specialistische

zorg voor de Europese burger goedkoper en beter wordt. In het weekblad The New Europe was onlangs te lezen dat iedere Europese burger recht heeft op de beste zorg die in Europa te krijgen is. De burger mag die zorg dus ook gaan halen. Dat schept allerlei nieuwe kansen. Hoe kunnen wij het systeem zo bouwen dat er geen Nederlanders meer naar het buitenland gaan om daar zorg te halen? Nee, hoe draaien we het juist om, dat men vanuit het buitenland naar hier komt om hier zorg te krijgen!

Dan moet er nog wel het een en ander veranderen. Vanuit een gesloten systeem moeten we naar een open stelsel. Die mogelijkheden zijn er, maar wij worden vooralsnog strak aan het leidsel gehouden. Immers, het gaat in de toekomst om het maken van de beste keuze op basis van kwaliteit tegen een concurrerende prijs. En daarin zit juist de crux.

Maar wie bepaalt wat kwaliteit is? De zorgverzekeraar? Maar die heeft te veel belang bij de prijs, kan kiezen voor goedkope oplossingen en dan toch roepen dat de hoogste kwaliteit wordt geboden.

De IGZ dan? Maar de inspectie is toezichthouder. Het kan toch niet zo zijn dat de toezichthouder ook de normering vaststelt. De NVZ of VWS? Of zijn het toch de professionals die vanuit de wetenschappelijke verenigingen aangeven en onderbouwen wat kwaliteit is, of wat state of the art moet zijn? En wie bepaalt de prijs? In de open concurrentiesystematiek behoren kwaliteit en prijs hand in hand te gaan. Het kan dus niet zo zijn dat bijvoorbeeld de NZa de prijs vaststelt én als toezichthouder controleert of de regels van eerlijke concurrentie worden nageleefd.

Een echt keerpunt kan het zijn als de uitgangspunten goed worden uitgewerkt. Dan kan de gezondheidszorg zich ontwikkelen tot een voor Nederland belangrijke, zelfs internationale ‘industrie’. Van een kostenpost op de rijksbegroting naar een industrie die geld gaat opleveren. Dat is pas een echt keerpunt!

Pieter Vierhout, algemeen voorzitter Orde van Medisch Specialisten