Orde-voorzitter: Kansen, risico’s en bedreigingen

De enorme veranderingen in regelgeving, financiële afwikkeling van onze inspanningen en zelfs veranderingen rond onze opleidingen vragen een uiterste alertheid om onze plaats in de gezondheidszorg te behouden en te verstevigen. In een tijd van zo veel veranderingen ontstaan schuivende panelen waarachter je zomaar zou kunnen verdwijnen. Ik heb wel eens de indruk dat sommige van de spelers op het zorgveld dat niet erg zouden vinden en wel eens verlost zouden willen worden van die lastige specialisten. Die droom moeten wij hen vooral laten. Zij vergeten dat door de inzet om een specialisatie te doen en door de passie waarmee de medisch-specialistische zorg wordt onderwezen en uitgevoerd de zorg op een zo hoog internationaal niveau staat. Dat is te danken aan extra inzet en felheid, en die felheid komt natuurlijk ook tot uitdrukking als het om onze eigen belangen gaat. Rond alle verschuivende panelen zullen wij dus zeer scherp opletten en onze kansen pakken om de zorg voor de patiënt te verbeteren.

Vanuit een grijze periode, waarin alles opgesloten zat in beklemmende regels, zijn we in het felle licht gekomen. We moeten niet te lang met de ogen knipperen, want de eerste die aan het licht gewend is, ziet de kansen. Neem de relatief beperkte marktwerking: die heeft geleid tot een nauwkeurigere afweging van tijd en middelen. Er ontstaan beter georganiseerde diagnostiek- en behandeltrajecten. En concurrentie in de buurt kan zomaar opdoemen. Dat we daarbij delen van datgene wat tot voor kort alleen binnen het ziekenhuis werd gedaan, zien verdwijnen, is bedreigend maar kan wel gebeuren. Als we snel gewend zijn aan het licht, kunnen we slimme plannen maken. Samen met een alerte Raad van Bestuur kunnen we de zorg binnen en rondom het ziekenhuis uitbreiden. Dat zijn de kansen!

Natuurlijk vraagt dat een nog stevigere verankering van de verantwoordelijkheden van de medisch specialist in de organisatie van het ziekenhuis. Immers, zowel ziekenhuis als specialist hebben de uitdaging gekregen om meer ondernemer te zijn en hebben elkaar in deze nieuwe rol hard nodig. De aantekeningen neergelegd in het vlugschrift van de NVZ (Vernieuwd besturen), zie ik dan ook meer als een prikkelende uitdaging dan als een bedreiging.

Wat ik wel sinds een aantal jaren als bedreiging heb gezien, zijn de toe­ nemende aantallen behandelingen die verzekeraars afspreken met buitenlandse klinieken. Eerst zijn mede door de verzekeraars onze mogelijkheden om het toenemend aantal patiënten in onze ziekenhuizen te helpen, beperkt. Denk nog maar even aan de patiënten die geen plaats konden krijgen op de intensive care, of de patiënten die over het hele land werden vervoerd om hun gebroken heup te laten opereren. Wij stonden toe te kijken. Vervolgens zien we de verzekeraars reclame maken met klinieken in het buitenland, terwijl wij steeds meer invulling geven aan kwaliteitstrajecten (prestatie-indicatoren, certificeren) en al jaren - niet zonder reden - kapitalen stoppen in de preventieve maatregelen rond de MRSA-bacterie. Achteloos worden productieafspraken gemaakt met buitenlandse klinieken, waar andere maat­staven gelden en waarna de complicaties binnen onze ziekenhuizen moeten worden behandeld (natuurlijk vaak in geïsoleerde omstandigheden omdat de patiënt mogelijk de MRSA-bacterie heeft opgelopen). Het extra geld en het extra verdriet voor de patiënt worden door de verzekeraar als onder­nemersrisico meegenomen. Voor de patiënt betekent het echter een bacterie die moeilijk is te bestrijden en waaraan hij kan overlijden.

In deze tijd van grote veranderingen en schuivende panelen zijn de kansen om de zorg voor de patiënt te verbeteren gelukkig weer groot, vooral als de verschillende krachten binnen de zorg goed naar elkaar luisteren en samenwerken. Zo nee, dan zouden de risico’s wel eens té groot kunnen zijn.

Pieter Vierhout, voorzitter Orde van Medisch Specialisten