Minder complicaties door checklist
Plaats een reactieGebruikmaken van een uitgebreide, multidisciplinaire checklist kan het aantal chirurgische complicaties drastisch verminderen. Dit blijkt uit Nederlands onderzoek van Eefje de Vries c.s. dat in The New England Journal of Medicine verscheen.
In zes Nederlandse ziekenhuizen werd de Surpass-checklist (Surgical Patiënt Safety System) ingevoerd, waarop items staan die betrekking hebben op het gehele perioperatieve traject: van opname tot ontslag. De lijst bestrijkt twaalf A4’tjes en per veld wordt aangegeven wie het moet invullen, van verpleegkundige op de afdeling tot zaalarts, van chirurg tot anesthesioloog. De onderzoekers vergeleken hoeveel complicaties optraden in een periode van drie maanden voor invoer, met eenzelfde periode na invoer.
Bijna 4000 casussen van voor de invoer werden vergeleken met bijna 4000 casussen van na de invoer. Het aantal complicaties per honderd patiënten daalde van 27 naar 17. Het percentage patiënten dat een complicatie had, daalde van 15 naar 11. Ook de mortaliteit en het aantal heroperaties door complicaties daalden. Complicaties kwamen vaker voor bij patiënten bij wie de lijst het minst volledig was ingevuld. Bij bijna elk type complicatie trad een verbetering op. Voor de volledigheid is ook nog vergeleken met vijf ziekenhuizen die de checklist niet hadden ingevoerd: daar veranderden de uitkomsten niet.
Zowel de onderzoekers als de schrijver van het begeleidende commentaar John Birkmeyer zijn enthousiast over de checklist. Birkmeyer stelt zelfs dat het invoeren van vergelijkbare lijsten een prioriteit moet zijn. Maar hij plaatst ook kanttekeningen bij het onderzoek: hoelang het positieve effect aanhoudt, is bijvoorbeeld niet bekend. Hij wijst er ook op dat met de minder uitgebreide checklist van de WHO, die alleen op de operatiekamer wordt ingevuld, vergelijkbare resultaten zijn gehaald. De Vries c.s. merken op dat de mix van ziekenhuizen in de WHO-studie veel diverser was dan in hun eigen studie, waaraan alleen instellingen meededen met een hoge standaard van zorg.
Sophie Broersen
N Engl J Med 2010; 363: 1928-37 en 1963-1965
Artikel: Effect of a Comprehensive Surgical Safety System on Patient Outcomes
Commentaar: Strategies for Improving Surgical Quality — Checklists and Beyond
De checklist kunt u inzien in de aanvullende informatie bij het artikel in de NEJM
U kunt deze ook verkrijgen via de Surpass-website: http://www.surpass-checklist.nl/
Eerdere artikelen in MC over dit onderwerp:
Preoperatief proces met tussenstops
- Meer nieuws
Stem in de poll licht uw stem toe

-
Sophie Broersen
Journalist en arts Sophie Broersen schrijft over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieert zij tuchtzaken. Sinds eind 2020 werkt zij daarnaast als arts bij het team seksuele gezondheid van de GGD Hollands Midden.
- Er zijn nog geen reacties