Meer pancreatitis bij moderne antidiabetica
3 reactiesDiabetici die nieuwe diabetesmedicatie gebruiken, hebben twee keer zoveel kans om acute pancreatitis te krijgen dan patiënten die klassieke antidiabetica gebruiken. Dat melden onderzoekers van Johns Hopkins Universiteit deze week in Jama Internal Medicine.
Dit onderzoek focust op het gebruik van GLP-1-gebaseerde antidiabetica: DPP4-remmer sitagliptine (Januvia) en GLP-1-analoog exenatide (Byetta). Bij de introductie van deze nieuwe antidiabetica was men zich ervan bewust dat acute pancreatitis een mogelijke bijwerking was, omdat dit naar voren kwam uit dierstudies. Deze studie is echter de eerste die dit risico voor mensen analyseert.
Deze casecontrolstudie werd uitgevoerd onder 1269 diabetes-type-2-patiënten die werden opgenomen met een acute pancreatitis. Zij werden gematcht met 1269 diabetes-type-2-patiënten zonder pancreatitis. Na correctie voor verschillen in gewicht, alcoholgebruik en de aanwezigheid van galstenen bleek de groep met pancreatitis een significant groter deel gebruikers van de GLP-1-antidiabetica te hebben.
De onderzoekers denken dat deze middelen leiden tot de vorming van laesies en de proliferatie van kanaaltjes in de pancreas, wat weer een bron voor inflammatie is.
Floor Tilmans
JAMA Internal Medicine 2013, doi: 10.1001/jamainternmed.2013.2720
Caroline Doornebos
Medisch Directeur MSD, Haarlem
De referentie voor de pooled analyse is (bij reactie MSD, zie onder)
1. Williams-Herman, D. e.a.: Safety and tolerability of sitagliptin in clinical studies: a pooled analysis of data from 10.246 patients with type 2 diabetes. BMC Endocrine Disorders... 2010;10:7.
We hebben ook referenties voor onze zin ‘Ook andere epidemiologische studies hebben geen verband tussen sitagliptine en pancreatitis aangetoond’:
2. Dore, DD. e.a.: Use of a claims-based active drug safety system to assess the risk of acute pancreatitis with exenatide or sitagliptin compared to metformin or glyburide. Cur Med Res Opin. 2009 Apr;25(4):1019-27
3. Garg, R. e.a.: Acute pancreatitis in type 2 diabetes treated with exenatide of sitagliptin: a retrospective observational pharmacy claims analysis. Diabetes Care. 2010 Nov;33(11):2349-54
Caroline Doornebos
Medisch Directeur MSD, Haarlem
Dit nieuws is gebaseerd op de studie van Singh et al, Glucagon-like Peptide 1-Based Therapies and Risk of Hospitalization for Acute Pancreatitis in Type 2 Diabetes Mellitus, gepubliceerd in JAMA Internal Medicine.
Er zijn echter een aantal opmerking...en bij deze studie te plaatsten. De American Association of Clinical Endocrinologists (AACE) en de American Diabetes Association (ADA) geven in een gezamenlijke reactie aan dat deze analyse een retrospectieve studie is die data uit een administratieve database gebruikt. Deze vorm van analyse wordt niet gezien als even robuust als een prospectief gerandomiseerd gecontroleerde klinische studie, de “gouden standaard” om behandelingen te evalueren.
Daarnaast kent deze studie een aantal beperkingen, waaronder het feit dat er twee verschillende medicijnen uit verschillende klassen (JANUVIA en BYETTA) zijn samengenomen. In de SPC staat vermeld dat sinds het geneesmiddel op de markt is, er spontane meldingen van bijwerkingen van acute pancreatitis zijn gemeld. Een causale relatie met sitagliptine is niet aangetoond in een gepoolde analyse van prospectieve, gerandomiseerde, dubbelblinde klinische studies met in het totaal meer dan 10.000 patiënten. De incidentie van pancreatitis was in de groep met sitagliptine (0,08 events per 100 patiëntjaren) gelijk aan de incidentie in de groep zonder sitagliptine (0,10 events per 100 patiëntjaren).Ook andere epidemiologische studies hebben geen verband tussen sitagliptine en pancreatitis aangetoond. MSD blijft de veiligheid van haar producten systematisch volgen door middel van uitgebreide post-marketing surveillance programma’s en TECOS, een grote, gerandomiseerde, dubbelblinde eindpuntstudie.
Zoals de AACE en de ADA in hun reactie aangeven is deze studie niet de juiste basis is om de behandeling van diabetespatiënten op te baseren.
Hans van der Linde
huisarts, Capelle aan den IJssel
Publicaties in Jama van 26 februari en British Medical Journal van 27 februari maken duidelijk dat de nieuwe antidiabetica, DPP-4-remmers en GLP-1-agonisten, de kans op pancreatitis verdubbelen en dat er een aanzienlijke kans bestaat dat ze op den du...ur pancreascarcinoom veroorzaken (zie bovenstaand bericht hierover ). Twijfels daarover bestaan al sinds 2007. Van deze nieuwe antidiabetica zijn zowel effectiviteit als veiligheid onbekend bij gebrek aan grote, langlopende fase-4-onderzoeken op harde eindpunten. Toch had Merck in 2012 al een omzet van 5,65 miljard dollar aan Januvia en Janumet. De recente ramp met het van de markt gehaalde antidiabeticum Avandia dreigt zich eenvoudigweg te herhalen. Met intensieve marketing bereikte Avandia in enkele jaren een miljardenomzet totdat bleek dat tienduizenden mensen overleden aan cardiale bijwerkingen. In Nederland is nu een ongekend marketingoffensief gaande om de nieuwe antidiabetica in de voorschrijfpen te krijgen. Elke week talrijke advertenties in de medische vakbladen, overal nascholingscursussen voor artsen, frequente mailings, massale congressen en intensieve lobby bij toezichthouders en standaardcommissies. Gelukkig leveren in Nederland enkele artsen en wetenschappers tegenspel. Hun mond wordt niet gesnoerd met processen zoals in de Verenigde Staten, waar farmamarketing vrij spel heeft. Desondanks gebruiken inmiddels ongeveer 50.000 mensen in Nederland deze nieuwe antidiabetica. Gezien de ernst van de potentiële bijwerkingen dient de farmaceutische industrie nu haar marketingactiviteiten voor deze antidiabetica te stoppen. De hoogleraren met conflicterende belangen, die optreden als pleitbezorger, doen er beter het zwijgen toe. Artsen die deze geneesmiddelen voorschrijven zullen zich ernstig moeten beraden. Een herhaling van het schandaal met Avandia zal het vertrouwen in de medische stand grote schade toebrengen.
Op 14 maart gaf de Amerikaanse Food and Drug Administration een safety alert af voor de nieuwe antidiabetica. Pancreatitis en pancreascarcinoom worden daarin als aandachtspunt genoemd.