LAD-voorzitter: In Europa... waar wij werken

Soms ben ik minder blij met Europa dan ik graag zou willen zijn. Oké, het is een imposant werelddeel met een heroïsche historie. Cultuur, natuur, demografie en sociografie zijn fascinerend. Door de eeuwen heen hebben wij als Europeanen veel van elkaar geleerd, ofschoon onze geschiedenis ook donkere pagina’s kent. Toch zou ik ook graag positieve hedendaagse ontwikkelingen willen etaleren. Leest u de aarzeling in wording?

Als we kijken naar de sociaaleconomische kant van ons leven - het primaire aandachtsgebied van de artsen-werknemersorganisatie LAD - wordt dat verlangend positivisme in elk geval danig op de proef gesteld. Recentelijk zijn wij weer geconfronteerd met pogingen om beschermende regelgeving voor werknemers aan te tasten. Het gaat dan om de werktijden van artsen in opleiding. Voor ons allen een onderwerp met grote herkenbaarheid. Ooit waren wij dat immers zelf ook.

Generaties herinneren zich welke strijd in ons land is gevoerd om excessieve werkbelasting terug te dringen en ordentelijke werktijden te realiseren. Na een dikwijls eenzame strijd van de LAD - de meeste collega-artsenorganisaties zagen toen de noodzaak niet zo - kwam in het begin van de jaren negentig de Nederlandse AMvB Werktijdenregeling tot stand.

Werkweken van 70 tot 80 uur waren tot dat moment nog schering en inslag. Voor de artsen in opleiding werd een 48-urige werkweek, berekend over gemiddeld acht weken, afgedwongen en wettelijk verankerd. We trokken schouder aan schouder op met de LVAG, de toenmalige Landelijke Vereniging van Assistent-Geneeskundigen. We wilden ‘Meer uitgeruste handen aan het bed’. Samen maakten we het verschil!

Toentertijd een doorbraak. We kwamen uit de donkere periode van ‘werken-tot-je-niet-meer-kunt-en-daar-beter-niet-over-praten-want-je-bent-in-opleiding.’ Die oude tijden gaan nu herleven. Daar gaat het namelijk steeds meer naar uitzien. Met dank aan de Europese eenwording en de ruggengraat van Nederlandse ministers. De brieven die de LAD met grote regelmaat hierover schrijft aan de bewinds­personen van VWS en Sociale Zaken worden niet eens meer beantwoord. 

Beschaafde werktijden lijken hun langste tijd te hebben gehad. Ik zal hier niet uitweiden over de formele uitwerking van een en ander. Maar bescherming van artsen qua arbeidsduur, en daarmee bescherming van patiënten, lijkt op zijn retour. Want in juni heeft de Europese Commissie overeenstemming bereikt over verruiming van de Europese werktijdenregeling, die in principe in elk land kan worden toegepast. Die aanpassing betekent voor onze beroepsgroep dus een glasharde terugkeer naar de praktijk die wij nu juist achter ons dachten te hebben gelaten.

Namens de federatie deed de KNMG-voorzitter ongeveer een maand geleden nog een klemmende (laatste?) oproep aan de leden van het Europees Parlement om deze beslissing van de Europese Commissie tegen te houden. En ook via de Europese artsenorganisatie CP en de Europese aios-vereniging PWG ageert onze beroepsgroep breed tegen deze riskante operatie.

Zal het helpen? Of zijn wij maar onderdanen die toch al nauwelijks naar de stembus gaan als het om Europa gaat?

Linksom of rechtsom zal de LAD zich aan cao-tafels, met werkgevers en waar dan ook sterk maken voor het dichten van de gaatjes die deze verruiming veroorzaakt. Want als de overheid ons niet beschermt, dan doen we het zelf wel!

Evert Bais, voorzitter LAD