Kwaliteit vraagt lef, macht verplicht

Voor het eerst in 10 jaar ben ik na twee weken vakantie een kilo aangekomen terwijl ik toch veel langs kunstschatten in Nederland en België heb gelopen. Oorzaak is het veelvuldig en langdurig tafelen met vrienden en familie. In een prettige ambiance, vrij van verplichtingen en dus in een rustig tempo. Zo verraderlijk gaat het, zwaarder worden. Te zwaar worden. Vandaar dat in onze gesprekken - naast onze bewondering voor Rubens (Museum voor Schone Kunsten te Brussel) en onze verwondering over de rococostijl (Rijksmuseum te Amsterdam) - vooral onderwerpen als eetgewoonten en het nut van bewegen aan de orde komen. En het daarin nemen van je eigen verantwoordelijkheid.

Willem van Mechelen, een van ‘onze’ professoren, pleit al jaren krachtig voor het algemeen ingevoerd krijgen van een goed bewegingspatroon onder de Nederlandse bevolking: vijf dagen in de week dertig minuten per dag stevig wandelen. Dat lijkt niet te veel gevraagd als het betekent dat je langer en vooral gezonder leeft. Met minder hartklachten, minder longklachten en minder gewrichtsklachten. Want dat dit zo is, is gevoeglijk aangetoond.
Maar doet u dat? Ik (nog) niet. Hier komen we aan een van mijn voornemens. En aan een van de NVAB-voornemens voor het komend jaar. We zijn bezig een werkgroep te formeren die het bestuur en dus de leden gaat adviseren over de rol die bedrijfsartsen (zouden) kunnen spelen in het stimuleren van werknemers om meer te bewegen en in het adviseren van werkgevers om dit te faciliteren. Adviseren over preventieve maatregelen.

Ik heb in een eerdere column al eens het belang van preventie genoemd. En de importantie van de bedrijfsarts daarbij. Te veel zijn we bezig met het beheersen en bestrijden van verzuim, te weinig met het voorkomen van gezondheidsschade. De kennis die we hebben opgedaan over risico’s in bedrijven, bundelen we niet en zetten we niet in om in preventieve zin te adviseren. We zitten met z’n allen op een schat aan informatie: spreekuurgegevens, data uit periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek, gegevens uit risicoinventarisaties. Maar we zijn te druk en misschien te benauwd om die informatie te analyseren en om te zetten in adviezen en acties. Of is het de commercie die ons parten speelt, de concurrentie tussen de verschillende arbodiensten, onze werkgevers? Maar dan nog, moet niet iedere arbodienst ten behoeve van de eigen klanten, bedrijven en branches het onderste uit de kan halen? En dus niet alleen om de klant te helpen bij de aanpak van het verzuim, maar juist bij het wegnemen van risico’s en het voorkomen van gezondheidsschade. En moet niet iedere bedrijfsarts hierin het voortouw nemen? U begrijpt, wat mij betreft is dit een retorische vraag. In deze rol zal de bedrijfsarts actief samenwerking moeten zoeken met andere arboprofessionals en met collega-artsen. Omdat geen enkele bedrijfsarts alles weet en omdat twee nu eenmaal meer weten dan een. De bedrijfsarts is juist vaak degene die het overzicht heeft van wat er speelt in een bedrijf en degene die de meeste contacten heeft, het dichtst bij of zelfs in het bedrijf zit. Of, zoals iemand ooit zei: ‘De bedrijfsarts zit in de onderbuik van het bedrijf’. Dat maakt dat hij/zij bij uitstek een coördinerende en analyserende rol kan spelen.

Deze plek maakt de bedrijfsarts machtig en kwetsbaar tegelijkertijd. En dat vereist dat de bedrijfsarts in alle openheid en onafhankelijkheid kan opereren. Prominent in de lijst van goede voornemens van de NVAB staan dan ook acties als het verder vormgeven van de samenwerking met huisartsen, medisch specialisten, verzekeringsartsen, collega-arboprofessionals; het opzetten (beschrijven)van een spreekuurmodel teneinde het spreekuurgesprek meer transparant en toetsbaar te maken voor bedrijfsarts, werknemer en werkgever; het samen met de Inspectie voor de Gezondheidszorg opzetten van een kwaliteitsborgingsysteem.

Macht verplicht, tot het leveren van kwaliteit, tot het nemen van eigen verantwoordelijkheid, tot bereidheid werkgever en werknemer op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Tot het tonen van lef. En dat kunt u van de NVAB verwachten in 2002.