KNMG: Symposium op 22 april

Op woensdag 22 april houdt de KNMG van 15.30 tot 20.30 uur het symposium ‘Sterven: kan het beter?’ Tijdens dit symposium worden verschillende vraagstukken besproken die allemaal te maken hebben met de verantwoordelijkheid van artsen rond het levenseinde. 

- Een goede dood als opdracht van de geneeskunde
In zijn openingslezing gaat huisarts en hoogleraar ethiek Dick Willems in op een opdracht die de geneeskunde naar zijn mening heeft: zorgen dat de patiënt een goede dood sterft. Het is nog niet eens zo heel veel eeuwen geleden dat artsen het ongepast vonden om de dood op afstand te houden.

Tegenwoordig wordt dit door velen juist gezien als de corebusiness van de geneeskunde. Daardoor dreigt de aandacht voor de kwaliteit van het sterven naar de achtergrond te verdwijnen. Volgens Willems zouden artsen meer oog moeten hebben voor het vormgeven aan het stervensproces samen met de patiënt. Dat betekent onder meer dat de arts met de patiënt in gesprek moet gaan: hoe ziet de patiënt zijn eigen dood? 

- Als de arts geen euthanasie wil (of kan) uitvoeren
Euthanasie is geen recht van de patiënt, en geen plicht van de arts. Artsen kunnen om principiële redenen tegen euthanasie zijn, maar ook kan in een bepaalde situatie niet zijn voldaan aan de zorgvuldigheidseisen. Het is niet duidelijk wat een arts precies moet doen als hij besluit niet in te gaan op een euthanasieverzoek. Een juridische verwijsplicht is er niet: hooguit een morele verplichting. Welke verantwoordelijkheid hebben artsen nog als zij een euthanasieverzoek naast zich neer leggen? Welke wegen staan patiënten open?

- Euthanasie bij beginnende dementie
Het lijkt meer en meer geaccepteerd te worden dat het vooruitzicht van een voortschrijdende dementie kan leiden tot ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Het aantal meldingen stijgt en de toetsingscommissies beoordelen euthanasie op grond van beginnende dementie als zorgvuldig. De thematiek kwam opnieuw in het nieuws door de documentaire ‘Voor ik het vergeet’, waarin een alzheimerpatiënt zelf middelen bij elkaar zoekt om een eind aan het leven te maken. De huisarts weigerde medewerking. Hoe moeten artsen omgaan met een verzoek om euthanasie bij beginnend dementerenden? Wat moet een arts doen die zelf niet in het verzoek kan meegaan? Is het terecht dat er zonder politiek of maatschappelijk een grens is overschreden? 

- Als sterven onvermijdelijk is: de rol van de arts
In het avondprogramma staat de kwaliteit van de palliatieve zorg centraal. Als duidelijk is dat een patiënt gaat overlijden, verandert de zorg van karakter. Toch komt het nog regelmatig voor dat aan het eind van het leven onnodige diagnostiek of andere interventies plaatsvinden of dat de zorgverlening niet optimaal is. Om dit te verbeteren zijn de afgelopen tijd diverse initiatieven ontplooid, zoals de introductie van het zorgpad stervensfase. Dit zorgpad is een hulpmiddel om de kwaliteit van zorg in de stervensfase te garanderen. Internist-oncoloog Lia van Zuylen doet verslag van de introductie van het zorg-­pad. Afsluitend geeft hoogleraar palliatieve zorg Kris Vissers zijn visie op de toekomst van de palliatieve zorg in Nederland.

Sprekers op het symposium zijn onder anderen: Dick Willems, huisarts en hoogleraar ethiek AMC;
Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC;
Kris Vissers, hoogleraar palliatieve zorg en pijnbestrijding;
Eugene Sutorius, voorzitter NVVE;
Ruben van Coevorden, SCEN-arts en palliatief consulent;
Theo Boer, ethicus;
Arie Kruseman, voorzitter KNMG;
Johan Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht;
Ben Crul, hoofdredacteur Medisch Contact, en Stella Braam, journaliste.
Dagvoorzitter is Gert van Dijk, ethicus KNMG.

Het symposium is vooral interessant voor betrokkenen bij vraagstukken rond het levenseinde: huisartsen, verpleeghuisartsen, SCEN-artsen, geestelijk verzorgers, palliatief consulenten en leden van RTE’s.

De bijeenkomst vindt plaats in Domus Medica in Utrecht op woensdag 22 april van 15.30 tot 20.30 uur. De kosten bedragen 195 euro voor KNMG-leden en 295 euro voor niet-leden. Inschrijven kan via

www.knmg.nl/congresbureau.

Het symposium is geaccrediteerd voor huis­artsen en verpleeghuisartsen met 4 punten. Accreditatie is aangevraagd voor medisch specia­listen.