'Holy' water

Onverklaarbare voorvallen

Allerlei gebeurtenissen rond de geboorte en de dood en alles daar ­tussenin laten zich niet gemakkelijk begrijpen. Verbazingwekkende en ­ontroerende verhalen uit de medische praktijk van onze lezers.

Amabet, die als tiener uit Eritrea is gevlucht, is ziek: ‘Ik krijg vreemde aanvallen. Het komt ’s avonds of ’s nachts of als er veel mensen zijn. Het begint in mijn maag en de schouder. Ik ben dan moe, mijnlichaam trilt en ik kan niet praten. Mijn gezicht wordt zwart.’ Als ze zich verwaarloost en vermagert, wordt ze opgenomen op de PAAZ.

De therapie is geen succes: ‘Ik kan het niet vertellen, ze begrijpen het toch niet!’ Een landgenoot weet de diagnose: djesop, ‘ziek door de mensen’. Hier moet een Eritrese tanquelay (tovenaar) aan te pas komen.

Omdat mijn man en ik naar Eritrea gaan, vraagt Amabet ons of we een tanquelay willen bezoeken. In een brief in Tigrygna beschrijft ze haar klachten. In Asmara moeten we contact zoeken met de vrouwen bij de Mariamkerk. Daar bevinden zich witte ­gestalten, zittend, biddend of met hun hoofd beukend tegen de kerkdeuren. Een tanquelay vinden deze vrouwen geen goed idee en ze verwijzen ons naar de priester. Die raadt ons aan de volgende ochtend om zes uur naar de kerk te komen voor het ‘holy’ water.

Die ochtend gaan we naar de Mariamkerk. Er zijn mensen in traditionele witte kledij, er is een huwelijkssluiting, baby’s krijgen de communie en priesters dansen plechtstatig op trommelmuziek. Aan het eind van de dienst, zes uur later, is de uitreiking van het heilige water. We vullen onze veldfles en maken een foto; Amabet moet zien dat het om echt heilig water gaat. Daarnaast krijgen we ook nog een brief mee voor Amabet.

Terug in Nederland bellen we de PAAZ om te vragen of we Amabet het heilige water mogen brengen. De PAAZ is niet enthousiast, ook niet als we verklaren dat we het water langdurig hebben gekookt.

De volgende dag meldt Amabet dat ze uit de PAAZ is ontslagen. We brengen haar thuis het water en een ikoontje. Amabet weet onmiddellijk wat ze moet doen: ze verdeelt het water in zeven glaasjes. Met één glaasje verdwijnt ze in de badkamer. Daar klinkt luid zingen en bidden.

Een week later belt ze op. ‘Ik voel me een stuk beter. Ik ga nu een baan zoeken.’

Komt dat omdat ze zich even veilig voelde in de vertrouwde rituelen van haar cultuur? Is hier sprake van het ‘enveloppement’ van de Franse psychiater Toby Nathan? Wonderen moet je niet willen verklaren.