De (on)macht van het getal

voorzitterscolumn

Functiedifferentiatie is een van de beste middelen om de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Ik ben ervan overtuigd dat we een enorme kostenreductie teweeg kunnen brengen door één simpel uitgangspunt voor al ons handelen: doe alleen waar je goed in bent. Dat geldt zowel voor ziekenhuizen als voor dokters. De raden van bestuur zullen samen met hun medische staven duidelijke keuzes moeten maken omtrent de zorg die men wil en – kwalitatief en economisch – kan bieden.

Economisch omdat het van de zotte is om onderbezette, op het allerhoogste niveau geoutilleerde en bemenste ic’s te hebben, of de allerduurste scanners en andere apparatuur die maar een beperkt deel van de tijd worden benut. Kwalitatief omdat goede zorg vanzelf goedkope zorg wordt, simpelweg omdat op bepaalde behandelingen gerichte en goed ingespeelde medische teams minder fouten zullen maken dan dokters die een bepaalde casus maar enkele keren per jaar zien. En minder fouten betekenen minder herstelbehandelingen of -operaties die sterk kostenopdrijvend werken.

Waarom worden slechts
vijf centra aangewezen?

Uiteindelijk moet dit ertoe leiden dat de ingewikkelde en complexe zorg in enkele ziekenhuizen wordt geconcentreerd en anderen zich puur op de basiszorg gaan richten. Een deel van deze zorg wordt dan verplaatst naar speciaal voor dit type zorg geoutilleerde en bemenste ZBC’s, die weer nauw met de lokale ziekenhuizen kunnen en moeten samenwerken en eventueel zelfs een bestuurlijke en financiële relatie hebben. Ook de schaarste aan hoogopgeleid verpleegkundig personeel zal ons hiertoe dwingen. Slechts zo kun je hbo’ers voor honderd procent inzetten op de plaatsen waar zij nodig zijn en niet het werk laten doen dat ook door mbo’ers kan worden gedaan.

Gelukkig deelt de minister van VWS deze visie. Zijn uitvoering van dit beleid is echter minder gelukkig. Bij de transkatheterhartklepinterventies (THI’s) kiest VWS voor slechts vijf centra. Helaas zijn de criteria voor de aanwijzing daarvan hoogst onduidelijk. Het resultaat was dan ook schokkend. In de eerste plaats ontbrak de belangrijkste maat; de uitkomst van de behandeling en de gemaakte kosten per behandeling. Dan het punt van de regionale spreiding. Het noorden en oosten van het land moeten het zonder THI-centra stellen. Patiënten uit deze regio’s moeten over grote afstanden worden vervoerd. Maar waarom worden slechts vijf centra aangewezen? Natuurlijk is het duidelijk dat een centrum deze behandelingen – we praten over vijfhonderd tot duizend gevallen per jaar – met grote regelmaat moet uitvoeren om het ok-team en ander betrokken personeel te trainen en getraind te houden. Het aantal centra kan dus niet al te groot worden. Maar is het niet beter om gewoon heldere, voor iedereen duidelijke kosten- en kwaliteitscriteria op te stellen, deze voorafgaand aan de selectie helder te communiceren, de noodzakelijke capaciteit vast te stellen en vervolgens te bezien wie hieraan voldoen en hierbij ook nog eens de regionale spreiding in de gaten te houden? Anders kan de macht van het getal wel eens tot onmacht in de zorg leiden.

Willem van der Ham, algemeen voorzitter Orde van Medisch Specialisten