De moord op de verpleeghuisarts
8 reactiesDe verpleeghuisarts is om zeep geholpen en beroepsvereniging NVVA draagt zichzelf ten grave. Erger is dat waardige, respectvolle én deskundige zorg aan kwetsbare ouderen in Nederland nu niet langer is gegarandeerd.
Nu het ministerie van VWS de naamswijziging van verpleeghuisarts naar ‘specialist ouderengeneeskunde’ heeft goedgekeurd, op verzoek van de NVVA, is met één dolkstoot de verpleeghuisarts vermoord. Op verschillende plaatsen is beargumenteerd dat deze naamswijziging niet alleen onjuist is, maar ook de zorg voor ouderen in een kwetsbare positie op de tocht zet. Het is niet voor het eerst dat deze minister fouten maakt die de kwaliteit van de volksgezondheid schaden en het leven van burgers bedreigt, vooral die in een kwetsbare positie. Het lijkt dat minister en staatsecretaris eenzelfde inhumane lijn volgen, de kennis van experts negerend. Wat nog meer te denken geeft, is de rol van de NVVA: de Nederlandse Vereniging van Verpleeghuisartsen. Deze vereniging geeft de naam van verpleeghuisarts op voor de ‘generieke’ specialist ‘ouderengeneeskunde’. Vol trots heeft de NVVA zichzelf de afgelopen maanden ten grave gedragen.
Wondenmakerij
Het is erger. Nederland telt vier universiteiten met leerstoelen in de verpleeghuisgeneeskunde. Sinds nu zijn dat leerstoelen in een vak dat niet meer bestaat.
Het is nog erger: drie van de vier hooggeleerden in de verpleeghuisgeneeskunde, verpleeghuisartsen, hebben zich in augustus 2008 in een brief uitgesproken voor opheffing van de verpleeghuisgeneeskundige. Stel je voor: hoogleraren chirurgie stellen in meerderheid voor de naam chirurgie te vervangen door ‘wondenmakerij’. Ook al is dat een correcte weergave, dan nog doet men in ieder geval de eigen expertise en het vakgebied tekort.
Het is nog iets erger: Medisch Contact meldt dat inmiddels de eerste kaderartsen binnen de huisartsengeneeskunde zijn afgestudeerd en gediplomeerd met als specialisatie – jawel – ‘ouderengeneeskunde’ (MC 4/2009: 139). Begrijpt u het nog? Het is bizar: bij de omschrijving van de taak van deze nieuwe ‘kaderspecialist binnen de huisartsengeneeskunde’ staat dat deze intensief samenwerkt met de verpleeghuisarts. Maar die bestaat niet meer! Geen wonder dat communicatiestoornissen schering en inslag zijn in de samenwerking in de gezondheidszorg.
Sterven
Het allerergste is dat de kwaliteit van de zorg aan kwetsbare ouderen in Nederland meer en meer tekortschiet. Er sterven meer oudere mensen dan nodig, ook in vergelijking met ons omringende landen. Maar het gaat ook om intensieve langdurige zorg. Die moet onder alle omstandigheden waardig en respectvol zijn. De meeste verpleeghuisartsen waren daar goed in, ook al ging er veel fout. In Nederland is deze waardige, respectvolle én deskundige zorg niet meer gegarandeerd.
Er is behoefte aan deskundige handen, expertise en mensen met een groot hart. Daar stonden de verpleeghuisarts en de verpleeghuisgeneeskunde voor. Die expertise is nu om zeep geholpen. Navrant detail: in verpleeghuizen moeten verzorgenden leren wassen zonder zeep. Zeker in opdracht van de ‘specialist ouderengeneeskunde’. Wil de minister zo klinkende munt slaan uit de afschaffing van een uniek specialisme? Dat is dubbele moord.
prof. dr. Wim van den Heuvel, hoogleraar Zorgwetenschappen UMC Groningen
Correspondentieadres: heuvelwim@hotmail.com; c.c. redactie@medischcontact.nl
Geen belangenverstrengeling gemeld.
PDF van dit artikel
E. Cours
, Naarden
Wat jammer dat er zo veel sterke taal ingezet wordt in een artikel dat inhoudelijk niets toevoegt. Ik sluit mij volledig aan bij de reacties van collega's Barend Kooistra, Nieske Heerema en Carla ten Cate. De deskundigheid van alle artsen die zich to...t nu toe ingezet hebben in de zorg voor de ouderen en chronisch zieken verdwijnt niet met een naamsverandering. Laten we ophouden met deze territorium strijd en samen werken aan de kwaliteit van zorg. Het enige nut van deze discussie is geweest dat het om meer aandacht van maatschappij en overheid voor de (problemen in de)zorg gevraagd heeft en dat het een bijdrage geleverd heeft aan de naamsbekendheid van de specialist ouderengeneeskunde.
Eveline Cours, AIOS specialist ouderengeneeskunde & bestuurslid VVIO
b kooistra
, almere
Versnippering en gebrek aan lijn zijn niet nieuw en hebben niets te maken met de naamgeving van een beroepsgroep. Betweterij, kinnesinne, misplaatste superioriteit en minderwaardigheidscomplexen zullen er altijd zijn. Voor mijn dagelijkse werk maakt ...het mij ook niet zoveel uit hoe ik heet, en ik neem aan mijn patienten ook niet. Maar er zijn nu eenmaal maatschappelijke krachten en tendensen waar je je beter bij kunt neerleggen. De energie die de verenigingen van huisartsen, klinisch geriaters en internisten hebben gestoken in het bestrijden van de naamsverandering van de verpleeghuisarts had beter gestoken kunnen worden in samenwerkingsprojecten ten bate van de "arme patient".
Barend Kooistra, Almere, nog heel even verpleeghuisarts, die eigenlijk vindt dat hij huisarts is voor een bijzondere populatie met daarnaast een specialisatie voor chronische ziekte, ouderdomskwalen en revalidatie.
Nieske Heerema
, UTRECHT
Prof van den Heuvel mocht in 2008 in het artikel 'Verpleeghuisarts, aangenaam' ook zijn hart luchten over de nieuwe naamgeving en herhaalt dit nu in krachtiger bewoordingen. Wat bezielt de redactie van MC om dit artikel te plaatsen? Het is waardevoll...er om studenten en artsen te informeren over het werk van de specialist ouderengeneeskunde. Veel artsen zijn in hun basisopleiding niet met dit vakgebied in aanraking gekomen. Nodig de hoofden van de opleiding tot specislist ouderengeneeskunde en hoogleraren eens uit om het vak van de specialist ouderengeneeskunde voor het voetlicht te brengen. Zoals KNMG-voorzitter Arie Nieuwenhuijzen Kruseman in Trouw van 6 maart zegt: " Artsen moeten de aantrekkelijkheid van het specialisme ouderengeneeskunde gaan zien".
Nieske Heerema, specialist ouderengeneeskunde
R.L. van der Horst
, Emmen
Geachte heer v.d. Heuvel,
Het is te laat om nog te roepen dat de term verpleeghuisarts nog moet blijven of terug komen. Dat is jammer, maar waar. Ik heb met mijn ingezonden stuk van 4-8-06 in MC 31/32 ook gepleit voor het behoud van die term.
Ik ben... vanaf 1982 tot vorig jaar december als verpleeghuisarts werkzaam geweest, met genoegen, zowel in de psychogreiatrie als in de somatiek.
Ook deed ik consulten in bejaardenoorden en aan huis bij complexe geriatrische problematiek, op verzoek van huisartsen. Nooit heb ik het gevoel gehad dat de naam verpleeghuisarts een belemmering was voor dit extramurale optreden.
In mijn ingezonden stukje heb ik de gang van zaken van toen nog eens op een rijtje gezet.
Dus: adhaesie wat betreft uw artikel, maar het is te laat om de verandering terug te draaien.
Roel van der Horst, verpleeghuisarts, niet (meer) praktiserend.
Anton Maes
, Dieren
Contacten met ouderen hebben altijd al prominent plaats gevonden in de huisartspraktijk. Maar deze zorg wordt complexer. In navolging van chronische aandoeningen is er nu ook voor ouderenzorg een (aparte) module. Goede zaak. Minister zet in op functi...onele aanspraken op zorg en functionele bekostiging. "Wat" de (ouderen)zorg is wordt beschreven, "wie" en "waar" deze zorg wordt geleverd bepaalt de verzekeraar. Samen met extramuralisering en ontschotting is niemand er zeker deze of onderdelen van ouderenzorg te kunnen leveren. Inkoop gaat via selectieve zorginkoop, dat wil zeggen inkoop op basis van de beste kwaliteit/prijs verhouding. Nieuwe regels betekent ook nieuwe kansen, u hoort het de beleidsmakers al zeggen. Mogelijk dat de naamswijziging van de verpleeghuisarts hier ook verband mee houdt. Want deze naam wordt dan mogelijk gelinkt aan het gebouw. Huisarts stoeien ook wel eens met namen, zoals specialist generalistische zorg. Maar zolang de huisarts nog (t)huis komt moet het maar zo blijven. Laten we maar inzetten op samenwerking, dat lijkt me nuttig(er).
Anton Maes
Frits Oostervink
, Leiderdorp
Ik deel de zorgen van coll. vd Heuvel en Ligthart, en moet de enthousiaste verdediging van coll. ten Cate nog maar concreet zien worden in de praktijk. Een heel andere vraag is: in het verpleeghuis verblijven ook jongere volwassenen (bijv. multipele ...sclerose, status na verkeersongeluk, etc.). Worden die nu ook door een specialist ouderengeneeskunde behandeld?
Frits Oostervink, (geronto)psychiater, Leidschendam
Prof.dr. G.J. Ligthart
, Leiden
What's in a name?
We moeten alleen maar ervoor zorgen dat de senioren competente artsen kunnen raadplegen als ze die nodig hebben, waar zij ook zijn.
De ouderenzorg was ooit een redelijk overzichtelijk veld, al beklaagden wij ons daar ook al over. 25... jaar lang was er een klinisch geriater in het ziekenhuis, een sociaal geriater bij de RIAGG en een verpleeghuisarts in het verpleeghuis.
Nu de vergrijzing 'hot' en hype is, hebben wij opeens, binnen 2 jaar tijd, en geaccordeerd (ô miséricorde!) door zowel de overheid als de KNMG : de huisarts-ouderengeneeskunde; de internist-ouderengeneeskunde; nog steeds de klinisch geriater, nog steeds de sociaal-geriater want die mocht geen verpleeghuisarts worden, en nu ook nog de specialist-ouderengeneeskunde.....en dan klaagt de overheid dat het veld versnipperd is!
Arme patiënt, hoe krijgen wij hier weer enige lijn in?
Gerard Ligthart, klinisch geriater-complexoloog-specialist seniorengeneeskunde
C. ten Cate
, Den Dolder
Zeer geachte heer van den Heuvel,
Met respect voor uw mening wil ik toch graag reageren op uw stuk. Ik deel uw mening dat de verpleeghuisarts een kundig arts is specifieke expertise en een groot hart. Deze arts verdwijnt echter niet met het verander...en van de naam! Het wordt er zelfs alleen maar beter op omdat de Specialist Ouderengeneeskunde naast kundigheid in alle aspecten van het verpleeghuisvak nu ook kundig wordt in de ambulante ouderengeneeskunde. De nieuwe drie-jarige opleiding omvat zowel de taken van de verpleeghuisarts als die van de sociaal geriater. De zorg voor de kwetsbare oudere krijgt hierdoor een extra impuls en dimensie. Het uitbreiden van deze kennis en het werkterrein wordt weergegeven in onze nieuwe naam. De verpleeghuisarts wordt dus niet vermoord, maar evolueert naar een nóg deskundiger arts.
Carla ten Cate
AIOS Specialist Ouderengeneeskunde
Voorzitter VVIO