De fabel van het dure medicijn

Tegelijkertijd en gelet op de actualiteit niet geheel toevallig, worden in Medisch Contact (MC nr. 25/2000, blz. 943) en New England Journal of Medicine de schijnwerpers gericht op de problematische kostenstijging van geneesmiddelen, echter vanuit diametraal verschillende gezichtshoeken. Ons eigen periodiek verleent de commercie een willig oor; in het Amerikaanse tijdschrift levert de hoofdredacteur Marcia Agnell behartenswaardige kritiek en munitie.

Verscheidene van de multinationale farmaceutische ondernemingen behoren met het bankwezen tot de meest profijtelijke van de wereld. Winst is vanzelfsprekend noodzakelijk voor hun voortbestaan, maar de bijzondere aard van hun producten maakt het noodzakelijk dat die ook ten goede komt aan patiënten uit minder solvabele landen of werelddelen. De Verenigde Staten zijn voor hen aantrekkelijk wegens aanzienlijke belastingvoordelen en de willekeur met hoge prijzen, die vaak ook nog uit eigen zak moeten worden betaald. Verhalen doen de ronde dat minder draagkrachtige bejaarden hun dure recepten eenvoudigweg niet afhalen, of beknibbelen op de voorgeschreven dosering en lengte van behandeling.

Agnell bestrijdt dat er altijd sprake is van vrijemarktwerking. Veel medicamenten danken hun ontwikkeling aan fundamenteel onderzoek in universitaire of andere niet-commerciële instellingen. Het patentrecht biedt protectie over een lengte van jaren. Me-too-geneesmiddelen zijn niet zelden industriële bijproducten waarmee nieuwe patenten worden verworven. Meestal betreft het ‘oude wijn in nieuwe zakken’. De conclusie ligt voor de hand dat de industrie klinische trials met dit soort middelen hoofdzakelijk sponsort om die op de markt te brengen en te promoten. De kosten hiervoor zullen die van research en ontwikkeling verre overtreffen.

Wellicht is het Nederlandse Geneesmiddelen Vergoeding Systeem (GVS) niet feilloos en wordt dit door middelgrote bedrijven zeker in vergelijking met de gang van zaken in andere landen als knellend ervaren. Mede gelet op de huidige globalisering verdient een bovennationaal systeem van controle en regulering dan de voorkeur.

Breda, juli 2000