Hoe nekpijn een hoofdpijndossier kan worden
2 reactiesIn het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2 februari 2013 beschrijft collega Vermeulen hoe een patiënte met nekpijn er gemakkelijk in slaagt onnodige zorgkosten te genereren en langdurig haar werk te verzuimen op kosten van de werkgever. Het verhaal illustreert wat ik in mijn column ‘Overdiagnostiek: bedreiging en kostenpost’ al beschreef.
Bij deze patiënte zouden één of twee consulten bij de huisarts genoeg moeten zijn (diagnose: een onschuldige cyste). Zij had drie consulten bij de huisarts, twee bij een neuroloog en één bij een neurochirurg. Ook kreeg ze een total bodyscan en een MRI-scan van de hersenen. Verder had ze een consult bij de chiropractor. Dat is aanzienlijk meer dan één of twee consulten. De totale medische kosten zijn hoog. Voor dat bedrag kunnen minimaal 30 consulten betaald worden voor patiënten die het echt nodig hebben. En dan praten we nog niet over de kosten van het ziekteverzuim. Hoewel ik geen inzage kreeg in het verzuimdossier, vermoed ik dat het hier is gegaan zoals wel vaker gebeurt: de patiënt is ‘in onderzoek’ en vindt natuurlijk dat ze intussen niet kan werken.
Verder valt op hoe makkelijk patiënten second opinions voor elkaar krijgen. De huisarts en neuroloog hebben de patiënt goed nagekeken en concluderen dat er geen behandeling nodig is. Tot ieders verbazing vraagt de patiënt elders een consult. Wat voegt deze second opinion nu werkelijk toe aan het reeds gegeven oordeel? En erger nog: al het onderzoek wordt weer overgedaan. Natuurlijk, second opinions zijn nuttig. Maar er zijn grenzen. Er is veel te zeggen voor het opwerpen van drempels voor het herhalen van onderzoek binnen zo’n korte periode of uitvoeren van onnodig aanvullend onderzoek, zoals hier een MRI van de hersenen. Hoeveel overbodige MRI-scans worden er bij deze werkwijze niet gemaakt bij rug- en hoofdpijn?
Neurologen zien de laatste 15 jaar veel patiënten met klachten die de huisarts vroeger afhandelde. Het aantal neurologen is mede daardoor enorm toegenomen. Hun spreekuren zitten vol. En dat komt niet alleen door de vergrijzing. Van oudere neurologen hoor ik dat het aantal patiënten dat onnodig is verwezen in enkele decennia meer dan verdubbeld is. Ook vertellen ze mij dat er veel meer patiënten op de SEH neurologisch moet worden beoordeeld. Meestal gaat het dan om relatief lichte schedeltrauma’s die eigenlijk geen diepgaand onderzoek noodzakelijk maken. Maar ook hier doet men voor de ‘zekerheid’ aanvullend onderzoek (MRI of CT). En dan noemen ze en passant nog even de bijzondere centra, zoals de Alzheimer-centra. Daar krijgt zo’n beetje iedere patiënt die één keer zijn sleutel is vergeten een MRI, neuropsychologisch onderzoek en bloed- en liquortesten.
Met een sterke en vooral kritische eerste en tweede lijn kan veel worden bespaard. Wij weten dat het moeilijk is dit te realiseren, maar het is wel erg belangrijk het te proberen. Dokters die weinig toegevoegde waarde zien van door patiënten gevraagd (geëist?) onderzoek, moeten vaker zelf de rug recht houden. En patiënten die dan naar het buitenland gaan voor overbodig onderzoek dienen wellicht zelf bij te dragen aan de vervolgkosten. Andere prikkels, dat heb ik ook al eerder bepleit.
J.N.W. Koch
huisarts, DRONTEN
Han Willems bepleit dat artsen meer weerstand zouden moeten bieden aan patiënten die aandringen op tweede en derde meningen, die onderzoek eisen dat geen toegevoegde waarde heeft, of behandelingen die aangetoond niet effectief zijn. Natuurlijk heeft... hij helemaal gelijk.
Echter, hij ziet een ding over het hoofd: die artsen beoefenen hun vak in een maatschappij die de afgelopen 20 jaar doordesemd is geraakt van de gedachte dat de burger voor alles consument is. Of het nu bij de bakker is of in de zorg: de burger is klant en hij bepaalt. En als de ene zorgaanbieder niet levert wat hij vraagt gaat hij naar de ander. Marktwerking heet dat. Dat hebben we met zijn allen zo gewild. De partij van minister Schippers voorop, maar ook socialisten als Wim Kok, Wouter Bos en Henk Don droegen hun steentje bij.
In een markt die bepaald wordt door aanbod en niet door prijs leidt dat, zoals we nu zien, tot enorme toename van de consumptie en dus van de kosten.
Willems ziet het als taak van de arts hieraan een halt toe te roepen. Hier vraagt hij toch teveel. Eerst zal de maatschappij moeten afkicken van de gedachte dat we allen consumenten zijn die recht hebben op onmiddellijke, maximale behoeftebevrediging. Een stevige economische crisis helpt daarbij zeker, maar er gaat vast nog wel een generatie over heen voor we weer bij zinnen zijn.
H.I. Piccardt Brouwer
huisarts, NIEUWE NIEDORP
In plaats van het opwerpen van drempels, die alleen maar zullen leiden tot grotere inspanning van patienten om het nu felbegeerd geworden zeldzame onderzoek te bemachtigen, kan er beter geinvesteerd worden in ruimte en tijd voor de arts om een vertro...uwensband te ontwikkelen met de patient. Die zal dan minder geneigd zijn om 2nd opinions en aanvullend onderzoek te eisen. Daarnaast zijn er nog veel factoren buiten de zorg die de vraag naar diagnoses vergroten, zoals letselschade-advocaten en arbeidsconflicten.