Søren Kierkegaard. Een biografie
Manische uitputting
Plaats een reactie
De Deense theoloog Joakim Garff laat in zijn zinderende biografie over de maniakale veelschrijver Søren Kierkegaard (1813-1855) de hoofdpersoon zien door de ogen van diens tijdgenoten, in al diens naaktheid, scheldend en tierend. Zoals in een moderne film of roman opent hij met de begrafenis van de hoofdpersoon. We zien de door Kierkegaard gehate bisschop Martensen vanuit zijn huis achter het gordijn staan gluren naar de begrafenisstoet die de kerk verlaat. Het geeft je als lezer onmiddellijk het gevoel dat je erbij aanwezig bent.
Het werk van Kierkegaard is een feest om te lezen, vooral Of/Of. Citaat uit zijn dagboek: ‘Zo hoort de literatuur te zijn, geen verpleeghuis voor kreupelen, maar een speelplaats voor gezonde, vitale, bloeiende, lachende, vrolijke losbollen, welgeschapen, complete wezens, die tevreden zijn met zichzelf, die ieder voor zich het ideaalbeeld zijn van hun moeder en de kracht van hun vaders lendenen, niet de misgeboorten van vage wensen, niet de nageboorte die met de naweeën komt.’
Garff oppert dat Kierkegaard leed aan temporale epilepsie. En dat hij volgens recente onderzoekers overleed ten gevolge van het syndroom van Guillain-Barré. Vreemd genoeg ontkent Garff dat Kierkegaard behept was met een bipolaire stoornis, terwijl hij zelf argumenten biedt die deze diagnose juist rechtvaardigen.
Na de dood van bisschop Mynster eind 1854 raakt Kierkegaard in een ultieme strijd verwikkeld met de kerk. Alle remmen gaan los, al zijn pijlen richt hij op diens opvolger Martensen, én op wat hij ziet als het koninklijk theaterbedrijf, de Deense kerk. Na een maandenlange heftige polemiek valt hij eind september 1855 op straat, op 2 oktober volgt opname in het Frederiksziekenhuis. Zijn linkerbeen blijkt verlamd met een pijnlijke onderrug en mictiestoornis. Hij moet frequent hoesten, met opgeven van purulent en bloederig sputum. Garff, die geen bewijs vond voor de stelling dat Kierkegaard in zijn jonge jaren bordelen bezocht, bestrijdt dat deze aan syfilis of tuberculose overleed. In Kierkegaards medisch dossier is ‘hemiplegie’ doorgestreept en vervangen door ‘paralysie’, maar het vermeldt wel degelijk de diagnose tuberculose, met een vraagteken, wat volgens Garff betekent dat het geen typisch geval geweest kan zijn. Op 11 november 1855 overlijdt hij, het meest waarschijnlijk door een combinatie van tuberculose en manische uitputting.
Hans van der Ploeg
Søren Kierkegaard. Een biografie, Joakim Garff, Uitg. Ten Have,
- Er zijn nog geen reacties
